(srpskohrvatski / francais / english / italiano)
Il Montenegro tra mafia, privatizzazioni e secessione
3: L'Unione Europea vuole sfasciare anche l'Unione di Serbia e
Montenegro: "doppio binario" e "strade parallele" per l'accesso alla UE
A ) Fonte ANSA:
IL MONTENEGRO HA NUOVA BANDIERA E NUOVO INNO NAZIONALE ... CON IL TESTO
SCRITTO DA UN NAZISTA / ACCORDO ASSOCIAZIONE UE SOLO CON SERBIA E
MONTENEGRO INSIEME ? / SOLANA E PATTEN A BELGRADO / SERBIA-MONTENEGRO,
"PERCORSO PARALLELO" (SIC) PER ADESIONE
B ) LINK agli articoli in lingua italiana di "Osservatorio Balcani":
Traffico di bambini in Montenegro? / Transizione dolorosa per il
Montenegro / La Serbia e Montenegro sul 'doppio binario' / L’OSCE ci
riprova in Montenegro /
C ) UZROCI SEPARATIZMA I RASRBLjIVANjA U CRNOJ GORI
(Beograd, 26. 12. 2001 - Slobodan Jarcevic / ARTEL)
*** VOIR AUSSI, EN FRANCAIS, DANS LE SITE PRO-SECESSIONISTE ET
ANTI-YOUGOSLAVE "COURRIER DE BALKANS" :
Bruxelles se rend compte que l’Union de Serbie et Monténégro ne peut
pas survivre
L’Union européenne est en train d’accepter peu à peu l’idée que la
Serbie et le Monténégro gagneraient à être indépendants. Le vibrant
plaidoyer du Président de la République du Monténégro en faveur de deux
États, « amis, alliés, mais indépendants »...
http://www.balkans.eu.org/article4595.html
Serbie-Monténégro : il faut reconnaître l'échec de l'Union d'États
L’Union de Serbie et Monténégro a pris du retard dans le chemin de
l’adhésion à l’Union européenne, et se trouve bien loin derrière les
autres états des Balkans. L’union d’États, cette formule unique au
monde, n’a pas fonctionné. Le jugement catégorique du vice-Premier
ministre de Serbie.
http://www.balkans.eu.org/article4592.html
Intégration européenne : vers une voie spécifique pour le Monténégro ?
http://www.balkans.eu.org/article4580.html
Une rencontre informelle a réuni les chefs de la diplomatie européenne
à Maastricht au début du mois de septembre. Pour la première fois,
l’hypothèse d’une « double voie » dans l’intégration européenne de la
Serbie et du Monténégro a été évoquée. Milo Djukanovic chante victoire,
mais la plus grande prudence demeure pourtant de mise. Javier Solana
reste attaché au maintien de la Communauté d’États...
*** SEE ALSO, IN ENGLISH, FROM THE ANTI-YUGOSLAV, PRO-SECESSIONIST SITE
"IWPR" :
MONTENEGRO BACKS OFF SEPARATION VOTE
Brussels is winning its battle to force republic to stay with Serbia.
By Nedjeljko Rudovic in Podgorica
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 497, May 14, 2004 -
http://www.iwpr.net/index.pl?archive/bcr3/bcr3_200405_497_1_eng.txt
MONTENEGRO’S OUT-OF-STEP OPPOSITION
Disappointment with Milo Djukanovic may be rising, but the old
opposition parties are not benefiting much. By Nedjeljko Rudovic in
Podgorica
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 506, July 08, 2004 -
http://www.iwpr.net
COMMENT: EU REALISING STATE UNION CAN'T SURVIVE
Brussels appears to be coming round to accepting that Serbia and
Montenegro would be better off as independent states. By Filip
Vujanovic (president of Montenegro)
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 516, September 17, 2004 -
http://www.iwpr.net
THE PATTEN LETTER
Letter from European Commissioner for External Affairs Chris Patten -
apparently leaked to the Montenegrin paper Vijesti and published on
September 10 - heralding the European Union's new strategy for Serbia
and Montenegro.
The letter, sent in mid-July to the chair of the EU Ministerial Council
and Dutch foreign minister Bernard Bot and EU representative for
foreign and security policy Javier Solana, presented Patten's idea
about a new approach to the process of association of Serbia and
Montenegro with the European Union according to which the two state
union entities should take separate economic tracks.
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 516, September 17, 2004 -
http://www.iwpr.net
*** MORE LINKS :
MIA: Macedonia to Tutor Serbia-Montenegro on the Road to EU and NATO
http://www.realitymacedonia.org.mk/web/news_page.asp?nid=3438
Albania, Montenegro Seek to Build on Ties, Boost Regional Stability (by
Antonela Krstovic)
http://www.setimes.com/html2/english/040721-ANTONELA-001.htm
NATO, EU Membership Depends on Resolving Serbia, Montenegro Relationship
http://news.serbianunity.net/bydate/2004/September_02/3.html?w=p
Slovenia to Help Pave Way for Montenegro's EU Accession (by Antonela
Krstovic)
http://www.setimes.com/
default3.asp?lang=english&page=process_print&article_id=25086
=== A ===
IL MONTENEGRO HA NUOVA BANDIERA E NUOVO INNO NAZIONALE [ CON IL TESTO
SCRITTO DA UN NAZISTA ]
(ANSA-AFP) - PODGORICA (Serbia-Montenegro), 13 LUG - Il Parlamento del
Montenegro ha adottato, la scorsa notte, una legge che permettera' al
Paese di avere una nuova bandiera e un nuovo inno nazionale.
La nuova bandiera montenegrina e' rossa con un bordo dorato e vi
campeggia un'aquila bianca. L'inno e' ripreso da un canto popolare
riadattato, 'Oj svijetla majska zoro (O luminosa alba del mese di
maggio)'.
La legge sui nuovi simboli del Montenegro e' stata approvata con 38
voti, due contro e uno astenuto. La Camera conta 75 deputati. I
rappresentanti dell'opposizione boicottano i lavori del parlamento.
In precedenza il Montenegro aveva una bandiera simile a quella serba,
tre bande orizzontali, rosso, azzurro e bianco. (ANSA-AFP). RED
13/07/2004 17:59
NOTA: Lo stesso patriarca ortodosso Pavle ha fatto notare che --
diversamente da quanto riportato dall'ANSA -- il canto "Oj svijetla
majska zoro" non è semplicemente una canzone popolare montenegrina,
bensi' si tratta di "una revisione con le parole di uno dei personaggi
più oscuri nella storia montenegrina, il nazifascista Sekula Drljevic"
(cfr. JUGOINFO 10 Settembre 2004).
UE: ACCORDO ASSOCIAZIONE SOLO CON SERBIA E MONTENEGRO INSIEME
(ANSA) - BRUXELLES, 4 OTT - L'Unione europea sottoscrivera' un
accordo di stabilizzazione e di associazione solo con lo Stato della
Serbia-Montenegro e non con le due entita' che ne fanno parte. Lo ha
affermato la portavoce Emma Udwin, alla vigilia della visita domani a
Belgrado del commissario ue alle relazioni esterne Chris Patten e
dell'Alto rappresentante per la politica estera e di sicurezza comune
della Ue Javier Solana. L'UE e' pero' pronta a ''lavorare
separatamente con le due repubbliche sui dossier'', ha affermato
Udwin, che ha anche ricordato che le disposizioni costituzionali non
prevedono una revisione dell'unione della Serbia e del Montenegro
prima del febbraio 2006. (ANSA). OS
04/10/2004 15:48
SERBIA/MONTENEGRO: UE, SOLANA E PATTEN A BELGRADO
(ANSA) - BELGRADO, 5 OTT - L'Alto commissario europeo per la politica
estera e di sicurezza Javier Solana e il commisario per gli Affari
esteri Chris Patten sono arrivati oggi a Belgrado per una visita di
alcune ore. Solana e Patten devono incontrare il presidente
serbomontenegrino Svetozar Marovic, i presidenti di Serbia, Boris
Tadic, e Montenegro, Filip Vujanovic, i premier dei due governi
Vojislav Kostunica e Milo Djukanovic e il vicepremier serbo Miroljub
Labus. I due proseguiranno poi per Pristina, per colloqui con le
autorita' kosovare in vista delle elezioni del 23 ottobre nella
provincia. Al centro della missione dei due rappresentanti europei
sono appunto le elezioni politiche in Kosovo, che alcuni esponenti di
Belgrado vorrebbero boicottate dalla comunita' serba, e i progressi
dell'unione Serbia e Montenegro, che Bruxelles vorrebbe fosse
mantenuta nonostante le perplessita' di Podgorica. Stasera il
presidente Tadic dovrebbe pronunciarsi sulla posizione di Belgrado
per le elezioni kosovare. In Montenegro, fra i partiti di governo
c'e' chi insiste per due percorsi di integrazione con l'Ue separati
per Belgrado e Podgorica. Ieri pero' i portavoce di Bruxelles hanno
ribadito la posizione dell'Unione per un processo unificato.
Nella visita, stando ai giornali belgradesi, sara' dato anche spazio
al problema della cooperazione con il Tribunale penale
internazionale, che il procuratore generale del Tpi Carla Del ponte
aveva definito ieri ''drammaticamente scarsa e al suo punto piu'
basso dell'ultimo anno''. (ANSA). OT
05/10/2004 15:58
SERBIA/MONTENEGRO: UE, PERCORSO PARALLELO PER ADESIONE
(ANSA) - BELGRADO, 5 OTT - Serbia e Montenegro potranno procedere in
modo parallelo in campo economico nel loro cammino di integrazione
con l'Unione europea, con un modello ribattezzato 'twin tracks'
(percorsi gemelli) che potra' portare nel 2007 alla domanda comune di
adesione e nel 2012 alla decisione finale sull'ingresso. Lo hanno
detto i portavoce della presidenza e del governo serbi al termine di
una visita a Belgrado dell'alto commissario dell'Ue per la politica
estera e di sicurezza Javier Solana e del commissario per le
relazioni esterne Chris Patten. Stando ai portavoce, uno studio
di fattibilita' dovrebbe essere concluso entro l'inizio del prossimo
anno, e se il risultato sara' soddisfacente, nel 2007 Serbia e
Montenegro potranno candidarsi all'adesione, la cui ratifica potrebbe
venire nel 2012. Risolto cosi' il problema della difficile
armonizzazione economica fra Belgrado e Podgorica, resta pero'
l'ostacolo della collaborazione con il Tribunale penale
internazionale per i crimini di guerra nella ex Jugoslavia, giudicata
ieri dal procuratore Carla Del Ponte ''drammaticamente scarsa''.
Solana e Patten hanno incontrato a Belgrado il presidente
serbomontenegrino Svetozar Marovic, il ministro degli esteri Vuk
Draskovic, i presidenti serbo Boris Tadic e montenegrino Filip
Vujanovic, i premier Vojislav Kostunica e Milo Djkanovic e il
vicepremier serbo Miroljub Labus. Sono quindi ripartiti per Buxelles.
Con gli interlocutori serbi, i due esponenti europei hanno
parlato anche della situazione in Kosovo alla vigilia delle elezioni
politiche del 23 ottobre, che alcune componenti della societa' e
della politica belgradesi (in primo luogo la chiesa ortodossa serba)
vorrebbero vedere boicottate dalla minoranza serba. Solana e Patten
hanno invitato alla partecipazione: stasera il presidente Tadic
dovrebbe rivolgere in proposito un messaggio televisivo alla nazione.
Tadic e' atteso peraltro domani a Bruxelles per proseguire i colloqui
su questi temi. (ANSA). OT 05/10/2004 20:05
=== B ===
Traffico di bambini in Montenegro?
02.02.2004 Da Podgorica, scrive Tanja Bošković
Il quotidiano britannico Sunday Mirror pubblica una storia sul traffico
di bambini in un campo Rom del Montenegro. I media montenegrini danno
voce alle ripetute smentite dei protagonisti locali. In pochi pensano
alla vulnerabilità dei Rom
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/2780/1/47/
Transizione dolorosa per il Montenegro
19.02.2004 Da Podgorica, scrive Tanja Bošković
Protestano i pensionati, scioperano gli impiegati delle aziende
statali, numerosi gli esuberi e pochi i finanziamenti a disposizione.
Il governo cerca di minimizzare, ma resta alto il malcontento
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/2820/1/47/
La Serbia e Montenegro sul 'doppio binario'
11.10.2004 Da Podgorica, scrive Jadranka Gilić
Javier Solana e Chris Patten giungono in visita in Serbia e Montenegro
con l'intento di discutere il principio da poco adottato definito del
“doppio binario”, un regolamento diversificato per le due repubbliche
in materia economica e doganale in vista dell'associazione della Serbia
e Montenegro all'UE
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/3498/1/51/
L’OSCE ci riprova in Montenegro
15.10.2004 Da Podgorica, scrive Jadranka Gilić
Alla vigilia della ripresa dei lavori del Parlamento montenegrino, il
capo missione dell'OSCE, Maurizio Massari, giunge a Podgorica per
cercare di far cessare il boicottaggio del parlamento da parte
dell'opposizione e risolvere la questione delle dirette televisive
delle sedute parlamentari
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/3519/1/51/
=== C ===
http://www.artel.co.yu/sr/reakcije_citalaca/2004-06-10.html
UZROCI SEPARATIZMA I RASRBLjIVANjA U CRNOJ GORI
Beograd, 26. 12. 2001.
Slobodan Jarcevic
Umnožavanjem izoblicenih cinjenica do izoblicene svesti
Crnogogorci su jedno a Srbi drugo
Izvestan broj pravoslavnih Crnogoraca uporno istrajava na odvajanju
Crne Gore iz državne zajednice sa Srbijom i žestoko zagovara da
Crnogorci ne pripadaju srpskom narodu. Dodaju da Crnogorci tvore
posebnu (nesrpsku) naciju. Šta su uzroci ovakvog opredeljenja, kad su i
najbliži preci ovih Crnogoraca bili sigurni da su Srbi i, pri takvom
ubedenju, nikome od njih nije padalo na pamet da bi trebalo da
nacionalnu (srpsku) teritoriju razbijaju na više država?
A evo, kod nekih njihovih potomaka pojmovi su se izokrenuli. Ubeduju
nas da postupaju pravilno, a vidimo da samo popunjavaju redove ranije
rasrbljenih saplemenika - muslimana i katolika, ciji pripadnici su,
velikom vecinom (kad su Nebesa najavljivala pometnju i ratove), odlucno
pristajali da sprovode antisrpske projekte, uz manje ili vece pokolje
srpskog stanovništva.
Deo ovih pravoslavnih Srba ne unosi ništa novo u objašnjavanju razloga
oko svog rasrbljivanja i služi se istim obrazloženjima kao i prethodno
rasrbljeni - muslimani i katolici: ne govore srpskim jezikom, drukcije
su konstrukcije od Srba, drukcije su se ponašali od Srba u istoriji,
imaju drukcije obicaje od Srba, nisu se znacajnije mešali sa Srbima,
došli su iz prapostojbine u kojoj Srbi nisu obitovali, itd.
Najnapadnije se koriste cinjenicom da stanovništvo Crne Gore ima neke
individualne crte, koje ne srecemo kod Srba u drugim krajevima.
Medutim, ova lokalna posebnost (kako to ne primecuju?) je jedno od
najneutemeljenijih obrazloženja, jer nema srpskog kraja gde te crte
nisu izražene - pa bi, na osnovu njih, svaka grupa Srba mogla da objavi
da ne pripada srpskom narodu. Te posebnosti, medu kojima su i jezicke,
nekad su razlicitije medu crnogorskim plemenima, nego, naprimer, izmedu
Brdana u Crnoj Gori i susednih Srba u Raškoj, ali na njih se necemo
osvrtati. O tome i doseljavanju Srba u Crnu Goru iz mnogih srpskih
krajeva, pisao je etnolog Jovan Erdeljanovic i mnogi drugi. O
nakaradnom tvrdenju da pravoslavni Srbi u Crnoj Gori nisu Srbi i da
treba Crnogorci-nesrbi da osnuju nesrpsku Crnu Goru, u kojoj ce Srbi
biti nacionalna manjina, govoricemo iz istorijskog ugla.
Da vidimo, cime Srbi-nesrbi opravdavaju svoje opake namere. Obicno,
navode sledece:
1) Crna Gora je bila država u devetnaestom stolecu i prirodno je da se
ta državnost obnovi,
2) Razvoj posebne crnogorske države u srednjem veku,
3) Srbi, od srednjeg veka do danas, imaju osvajacke namere prema Crnoj
Gori,
4) Crnogorci su se vekovima borili protiv turskog ropstva, dok su Srbi
to ropstvo trpeli.
Da pogledamo svaku od ovih tacaka.
1) Separatisti uzdižu (raniju a iznudenu) crnogorsku državnost
Održavanje crnogorske države, odvojeno od srbijanske u 19. stolecu,
bilo je protiv volje srpskog naroda. Usledilo je odlukom evropskih sila
i Turske, uz saglasnost Rusije. Time je ostvaren plan daljeg srpskog
robovanja pod Turskom i Austrougarskom. Turska je zadržala veliki deo
srpskih zemalja, a još veci je ustupljen Austrougarskoj: Hercegovina i
Bosna, a prethodno je okupirala Dalmaciju, Liku, Kordun, Baniju,
Slavoniju, Baranju i Vojvodinu. Tako je Srbima bilo uskraceno prirodno
pravo da stvore državu na celokupnom etnickom prostoru. Ovakvim
ustupcima Turskoj i Austrougarskoj, okoristile su se Engleska i
Francuska, jer su odobrovoljene Nemacka i Austrougarska - pristale su
da, za dogledno vreme, ne pokrecu pitanje preraspodele engleskih i
francuskih kolonija. Austrougarska je izvukla i vanrednu korist
onemogucavanjem ujedinjenja Srbije i Crne Gore. Jer, pojedinacno slabe
i medusobno odvojene, one nisu mogle predstavljati ozbiljan oslonoac
brojnim Srbima u Austrougarskoj, koji su u devetnaestom stolecu
najavljivali svoju autonomiju i ujedinjenje sa Srbijom.
Današnji zagovornici nezavisne Crne Gore uzdižu do neba crnogorsku
državnost iz 19. stoleca, zaklinjuci se da su obavezni da tu državnost
ocuvaju i produže - izlaskom iz zajednicke države sa Srbijom. A vidimo
da ta državnost, na koju se pozivaju, nije bila u devetnaestom stolecu
krajnja tekovina srpskog naroda - njegovog državnickog delovanja i
oslobodilackih ratova, nego privremeno nametnuti projekt velikih sila.
Podatke nalazimo u mnogim dokumentima evropskih država, pa i onih
vezanih za održavanje Berlinskog kongresa 1878.
U njima su jednostavne poruke - velike sile deluju na osnovu sopstvenih
interesa i oni se, samo slucajno, mogu poklopiti sa interesima nejakih
partnera.
U devetnaestom stolecu se interesi velikih sila nisu poklapali sa
srpskim. One su nametnule rešenja na štetu srpskih nacionalnih
interesa. Ponavljanje te štete u dvadesetprvom stolecu je osigurano ako
srpski politicari razbiju državnu zajednicu Crne Gore i Srbije. Neka ih
na to opomene zlosutna izjava guvernera Bosne i Hercegovine Benjamina
Kalaja, kroz koju se nazire odluka o suzbijanju srpskih država u uske
okvire i okupiranje preostalog dela srpskih zemalja (1882):
"Hrvatsko snaženje, s obzirom na nas, cim se cini na štetu Srba, ne
može biti opasno po Austrougarsku, jer granice hrvatskog širenja bice
korisne za nas. Ne samo da cemo razdeliti Južne Slovene, nego cemo i za
dalje deljenje na Balkanu dobiti odrešene ruke…" (1)
Da je strateški cilj velikih sila Evrope bio da se onemoguci
jedninstvena srpska država, možemo se uveriti i na osnovu depeše
ministra inostranih poslova Velike Britanije ser Roberta Solsberija,
upucene britanskom ambasadoru u Berlinu ser Lajardu, 19. juna 1878:
"…Mi smo obecali da cemo, kad se o pitanju Bosne bude raspravljalo,
izneti pred Kongres mišljenje, koje uživa podršku Vlade Njenog
Velicanstva, da ce okupacija ove oblasti od strane Austrougarske biti u
interesu Turske, kako s vojne tako i sa finansijske tacke gledišta.
Time ce se, takode, spreciti ujedinjenje dve slovenske države - Srbije
i Crne Gore - koje Turska nece biti dovoljno kadra da drži
razdvojenim…" (2)
Da li je moguce da ijedan Srbin sme da se ogluši o ove zlokobne davne
poruke, a tako prisutne u vrtlogu današnjih politickih igri pod srpskim
nebom?
2. Nije bilo posebnih srednjovekovnih država: Duklje, Zete, Bosne,
Huma, Raške, Travunije…
Ovaj podnaslov deluje cudno i proizvoljno, ali ako steknemo uvid u
sadržaje starih dokumenata, cudno i proizvoljno ce nam delovati samo
ono što piše u našim istorijskim udžbenicima. Uporedivanjem s
istorijskim izvorima, videcemo da su nam skrivene neke temeljne
istorijske cinjenice. Prepusticemo da razloge za to istražju
istoricari, a mi se sami možemo uveriti da su uceni Srbi (uz
pokroviteljstvo srpskih državnika) stalno sasecali korene srpske
baštine. To je cinjeno u svim oblastima, s posebnom istrajnošcu u
istorijskoj nauci. Nema spora da su ova krivotvorenja istine iz
prošlosti stvorila plodno tlo za bujanje antisrpstva i u grupi
pravoslavnih Srba u Crnoj Gori. Opisacemo dva primera skrivanja
istorijskih cinjenica, cijim korišcenjem se utire put separatizmu i
nacionalnom odrodavanju u Crnoj Gori (i sve podmuklijim u Vojvodini).
1. Nikad nismo ucili da je današnja Crna Gora, sa delovima susedne
Albanije, bila, stolecima, prestonicka teritorija Srbije - sve do
uspostavljanja dinastije Nemanjica 1171. godine. U Skadru je bila
prestonica Srbije, sem kracih perioda, kad je premeštana u Trebinje - u
vreme kad bi Vizantinci, ili Bugari osvajali Skadar. Danas je teško
naci, medu najškolovanijim Srbima, onog koji bi mogao potvrditi da je
za tako nešto ikad cuo. Ako zavirimo u knjige dr Jovana I. Deretica,
videcemo da on Skadar oznacava za prestonicu Srbije od 490. do 1171.
godine, pa cak i u periodu pre Rimske Imperije. Ovaj istraživac je
našao dokumenata u inostranstvu, u kojima je to zabeleženo. On tvrdi da
niko od naših istraživaca nije imao prilike da se tim dokumentima
služi. Na osnovu njih, Jovan I. Deretic piše: "Srpski koreni su u
Podunavlju, ali srce Srbije je u Skadru. Taj stari grad, cije ime
potice neposredno od srpskog imena (pominje se kao: Sarba, Sarda,
Sorda, Skorda, Sardonik, Sadar i Skadar), bio je najduže, oko dvanaest
vekova, prestonica Srbije. Toliko dugo je 'ponosni grad Sardonik', kako
ga naziva Stefan Prvovencani, sa zaledem, bio centar srpske države".
(3) J. I. Deretic opisuje Srbiju u vreme kralja Dobroslava Prvog
Vojislava (1024-1065), kojom prilikom potvrduje da je Skadar prestonica
Srbije (a ne Duklje, ili Zete): "Kraljevic Dobroslav je odrastao u
Raškoj i bio je izuzetno obdaren, kako telesno, tako i umno. Iako je po
godinama bio još dete, delovao je kao zreo covek. Kada je došao u
Skadar 1024. godine, Srbi su odmah pobili sve vizantijske cinovnike i
posadu, pa ga proglasili za kralja. Cim je vizantijski car Vasilije
doznao šta se desilo u Srbiji, digao je veliku vojsku i pošao da licno
povrati predašnje stanje. Vizantija je, u to vreme, bila vrlo mocna,
najmocnija od vremena cara Justinijana. Mladi kralj Dobroslav je izišao
sa vojskom pred Vasilija i porazio ga 1025, u velikoj bici kod Bara….
Bitka je odlucena zahvaljujuci smeloj taktici mladog kralja… Zbog ove i
drugih bitaka, Srbi su svog mudrog vojskovodu, kralja Dobroslava,
nazvali - Vojislav". (4) Bar što se tice prestonice Srbije, naši
istoricari nisu morali da cekaju ova nepoznata dokumenta, na osnovu
kojih J. I. Deretic ispisuje malo drukciju istoriju od one koju smo
ucili. Mogli su da procitaju, na nekoliko mesta, isti podatak (Skadar -
prestonica Srbije) u "Letopisu popa Dukljanina!", s cim cemo se
upoznati iz knjige Nikole Banaševica o ovom srednjevekovnom spisu: "…
Nešto docnije, bice govora o zloglasnoj kraljici Jakvinti, ženi kralja
Bodina, a ovde cu samo podsetiti da je ona u Kotoru pripremila otrovni
napitak, koji je poslala, preko svojih ljudi, u Skadar - da se dadne
kralju Vladimiru Trecem, da bi, njegovom smrcu, osigurala presto svome
sinu Đordu". U istoj knjizi, srecemo drugi navod o Skadru kao
prestonici Srbije: "…Bojeci se da Branislav ili njegovi sinovi ne
preuzmu kraljevstvo posle smrti svoga muža, Jakvinta je pocela
smišljati kako ce ih pogubiti. Obradovala se kada je jednog dana
Branislav sa bratom Gradislavom i sinom Predihnom došao kralju u
Skadar". Evo još jedne potvrde: "…Kralj Bodin ude u Dubrovnik, sagradi
tvrdavu, a zatim se vrati u Skadar, gde je umro". (5)
2. Naše nedoumice oko prestonice Srbije u srednjem veku nisu toliko za
osudu koliko cinjenica da mi ni o Srbiji, kao srednjovekovnoj državi,
nemamo ciste predstave. U našim udžbenicima ne piše da je župan Stefan
Nemanja vladar Srbije. Tamo stoji da je on vladao u Raškoj i uz ovu
grešku, u odredivanju naziva Nemanjine države, ukorenila se i zabluda
da je "Raška prva srpska država". Pored ovako naizmenicnog posezanja za
državnim nazivima (cešce Raška, rede Srbija), teško je zakljuciti u
kojoj državi je ustolicen Stefan Nemanja 1171, a skoro je uzaludno
tragati za podacima da li je ta država bila ona koja je ucrtana u našim
udžbenicima, ili neka druga. U istorijskim izvorima, koji ne mogu biti
dovedeni u sumnju, vidi se da je Raška bila samo deo Srbije.
Tako proizilazi da i Nemanja nije mogao biti gospodar Raške, nego
Srbije. To potvrduje i Sveti Savo u "Žitiju Simeona Nemanje":
"… Jer neka je znano svima nama i drugima da Bog, koji tvori ljudima na
bolje, ne hoteci ljudske pogibli, postavi ovoga vaistinu triput
blaženog gospodina nam i oca, ovoga samodržavnoga gospodina, narecenoga
Stefana Nemanju, da caruje svom Srpskom Zemljom".
I u drugim srednjoveknim dokumentima, piše da je Nemanja vladar Srbije,
a o Raškoj se govori samo kao o srpskoj državnoj oblasti, kojom je
upravljao, možda, Nemanjin deda.
Ovde vidimo da se jedna administrativna oblast (Raška) promoviše u
celokupnu državnu teritoriju. Ali, nažalost, primer Raške, u našoj
istoriografiji, nije usamljen. I ostale administrativne pokrajine
srednjovekovne Srbije figuriraju kao zasebne države: Zeta, Duklja,
Travunija, Hum, Bosna…
Naši istoricari se istovetno odnose i prema Zeti. I nju, kao i Rašku,
tretiraju zasebnom državom - prosto, Srbija pred Raškom, Zetom i Bosnom
nestaje, ne postoji. U vizantijskim izvorima nije tako - tamo piše da
je rec o Srbiji - uvek kad se opisuju dogadaji i u Duklji, i u Zeti, i
u Raškoj, i u Bosni. Pogledajmo šta vizantijski istoricar Skilica
svedoci o vremenu srpskog vladara Stefana Vojislava (1042), kojeg iz
naših udžbenika znamo kao kneza Zete, a prema "Letopisu popa
Dukljanina" kao kralja Dobroslava:
"I Srbija, koja se posle smrti cara Romana bila odmetla, ponovo se
pokori".
Skilica piše dalje:
"Jovan posla Caru, koji je boravio, kako rekosmo, u Solunu deset
kentenarija zlata, ali brod zahvacen olujnim vetrom udari na ilirske
obale i razbi se. Zlato prigrabi Stefan Vojislav, arhont Srba, koji je
bio pre kratkog vremena pobegao iz Carigrada i zauzeo zemlju Srba,
proteravši odande Teofila Erotika".
Mada pobornici nesrpske crnogorske nacije tvrde da Stefan Vojislav nije
Srbin, nego Dukljanin, imamo, pored navedenog, još jedno svedocanstvo
vizantijskog hronicara Kekavmena da je Stefan Vojislav Srbin i još
roden van teritorije Duklje, ili Zete. Kekavmen opisuje rat Vizantije i
Srbije 1042. godine i spominje Stefana Vojislava samo po etnickoj i
geografskoj pripadnosti (roden u Trebinju):
" Tako uradi u Duklji, Travunjanin Srbin kapetanu Draca Mihailu, sinu
logoteta, i uništi njegovu vojsku, koja je brojala 40.000. Pomenuti,
naime, kapetan upavši u Duklju opljacka je, a vracajuci se zatece
klisure kroz koje je bio ušao, zaposjednute i bi zarobljen. A možda je
imao i drugi put da se bezopasno povuce, ali iz nepromišljenosti, bolje
reci neiskustva, bi zarobljen".
Vizantijski izvori i Vojislavljeve naslednike, sina Mihaila i unuka
Bodina, takode, oznacavaju za Srbe. U tekstu vizantijskog hronicara
Kedrina piše o Vojislavljevom sinu sledece:
"Tada Mihailo, Stefanov sin, koji je poslije oca bio postao vladar
Tribala i Srba, sklopi ugovor sa Carem i bi upisan medu saveznike i
prijatelje Romeja i bi pocastvovan protospaterskim sanom".
Kod Skilice je na više mesta Duklja (Zeta) nazvana jednostavno Srbijom.
(6)
Ako ostavimo vizantijske izvore i vratimo se srpskom - "Letopisu popa
Dukljanina", uvericemo se da su Duklja, Zeta, Travunija, Hum, Raška i
Bosna samo pokrajine u Srbiji. I to još u vremenu pre vladara koje smo
opisali (Dobroslava Prvog Vojislava i njegovih potomaka): "Dok je
kraljevao Caslav (863-865), ugarski knez Kiš dode sa svojom vojskom u
Bosnu, pa pustošaše i pljackaše ovu pokrajinu. Tada kralj, sakupivši
vojsku, suprostavi mu se u Drinskoj županiji, pored rijeke. Pošto se tu
zace bitka, gorereceni mladic Tihomil, posvuda ranjavajuci
neprijatelje, pohrli i ubije ugarskog kneza, pa mu posijece glavu i
preda je kralju… Zatim kralj Caslav, neobicno zadovoljan, dade Tihomilu
Drinsku županiju i oženi ga kcerkom bana Raške, a sve to zbog toga što
je ubio kneza Kiša…" (7)
Istovetnu sliku iz vremena Caslava (o centralnoj vlasti u Srbiji i
oblasnim gospodarima u Bosni, Raškoj, Zeti, Travuniji, Dalmaciji…),
srecemo i u sledecem stolecu, za vreme kralja Prelimira (962-990).
Srpski kralj Prelimir je imao 4 sina: Hvalimira, Boleslava, Dragislava
i Svevlada. Poklonio im je, na upravu, sledece oblasti, s titulama
banova (otud i banovi u Bosni); Hvalimiru - Duklju, Boleslavu -
Travuniju (tad je u Trebinju bila prestonica Srbije), Dragoslavu -
Helmaniju (zapadna Bosna i deo Dalmacije) i Svevladu - predele severno
od Trebinja: na istoku do Pive, a na zapadu do reke Rame. (8)
Zanimljivo je da je i crnogorski vladika Vasilije Petrovic imao uvid u
prirodu srednjevekovne srpske države. Zabeležio je da je Crna Gora
naslednik Zete - koja je bila sastavni deo srednjevekovne Srbije, a
pišuci (1757) Mlecima, navodi: "… Od našeg slavnoga carstva srbskoga…"
(9)
Naši istorici i dalje izbegavaju cinjenicu da je u srednjem veku, sve
ovo vreme, opstajala država Srbija, s tim što su neke oblasti, ponekad,
bile pod vlašcu Vizantije, Bugarske i Madarske. Oni, tvrdoglavo,
opisuju da su umesto Srbije bile nezavisne, spomenute, "države":
Duklja, Zeta, Raška, Bosna, Travunija… Pogledajmo kako to navodi i
Siniša Mišic u svom doktorskom radu: "Humska zemlja u srednjem veku":
"… Sve to vreme, Zahumlje se nalazi u sastavu dukljanske države i o
njemu nema posebnih vesti u izvorima… Bez obzira na Bodinove uspehe i
padove, Zahumlje je ostalo pod njegovom vlašcu u toku cele vladavine
(do 1101)". (10)
Kako vidimo, naši autori olako se, i pored istorijskih izvora, odricu
državnog imena Srbije. U ovom slucaju, dr Mišic državu naziva "Dukljom
kralja Bodina"?
Da naši istorici nisu, u udžbenicima, srednjovekovnu Srbiju uoblicili
prema projektima lomljenja srpske zemlje u devetnaestom, dvadesetom i
dvadesetprvom stolecu, ne bi bilo moguce, u redovima njenog maticnog
naroda, odgajiti tolike (i tako opake) neprijatelje. Jer, da su žitelji
Crne Gore uceni da je Crna Gora bila oblast na kojoj je 600 godina bila
prestonica Srbije, teško bi bilo pretpostaviti da bi deo pravoslavnog
stanovništva Crne Gore, danas, samoubilacki srljao u samoodrodenje.
Zaista, uz saznanje da Zeta nije bila zasebna država, ne bi moglo da
buja samoodrodenje Srba - da su, od školskih dana, uceni da je ona bila
samo oblast Srbije, poput Raške, Huma, Travunije i Bosne. Drugo je
pitanje što ce neke od ovih i drugih (novoformiranih) oblasti
životariti kao zasebne državice po smrti Cara Dušana i posle upada
Turaka i Madara u Srbiju.
Inace, nije na odmet podsetiti, kad je rec o glavnom gradu, da je
Skadar igrao znacajnu ulogu u Srbiji i posle premeštanja srpske
prestonice u: Ras, Prizren i Skoplje. U vreme kralja Stefana Decanskog,
iz Skadra je upravljao okolnim oblastima kraljevic Dušan, buduci srpski
car. Skadar je bio prestonica preostalog dela Srbije u vreme Stefana i
Ivana Crnojevica. Kad su ga Turci preoteli, Crnojevic su premestili
prestonicu u Žabljak, a kad su Turci osvojili i Žabljak, Crnojevici su
vladali sa Cetinja do 1490. godine, kad Crna Gora pada pod vlast
Turske, osam godina posle turskog porobljavanja Hercegovine.
3) Grešne poruke separatista o ugroženosti Crne Gore od velikosrpstva
Medu ostalim, i predsednik Crne Gore Milo Đukanovic cesto izjavljuje da
je dosta srpske mitomanije i velikosrpskih ambicija, a ni jedna od ovih
tvrdnji nema uporište u stvarnosti. Ovo možemo nazvati izoblicavanjem
cinjenica, mada bi istrajniji analiticar došao do zakljucka da je u
pitanju i izoblicena svest - kod onih koji mogu verovati da su Srbi,
poslednja dva stoleca, bili nosioci politike kojom bi se nanosila šteta
pripadnicima nekog drugog naroda. U najmanju ruku, takve tvrdnje su
greh pred Bogom i Istorijom, jer su Srbi taj narod koji je, na Balkanu,
najviše stradao. Samo nad srpskim narodom je sprovodeno fizicko
istrebljenje u Prvom i Drugom svetskom ratu. Srbi su, pored Jevreja i
Cigana, spaljivani u hrvatskim jasenovackim pecima, od hrvatskih
vojnika bacani u kraške jame i od istih maljevima ubijani na obalama
Save, Dunava i Drine.
Srbi su želeli stvorti državu na svojim etnickim teritorijama i samo su
zato (od Austrougara) optuženi za velikosrpsku politiku. Austrijanci,
koji su pokušali okupirati sve balkanske narode, nisu prozvani
velikoaustrijancima. Hrvati koji su projektovali svoju državu na
srpskim etnickim teritorijama nisu prozvani velikohrvatima. Hrvati bi
mogli da budu okarkterisani i teže, jer im je državni program bio
ispunjen obavezom istrebljenja pravoslavnih Srba od Istre do Drine. Da
ne govorimo o hrvatskoj drskosti prilikom preuzimanja srpskog jezika za
službeni u Hrvatskoj, naknadno ga nazvavši "srpskohrvatskim", pa
"hrvatskim jezikom". (Taj "srpsko-hrvatski" moguc je, naprimer, kao
"poljsko-bugarski", "srpsko-slovenacki", ili "portugalsko-francuski".
Srpskom narodu pripisivati nameru vladanja drugim narodima, zaista je
greh, jer je taj narod, neštedimice, pomagao oslobadanje Hrvata i
Slovenaca od tudinske vlasti.
Medu separatistima u Crnoj Gori, zacudujuce je, taj greh se proširuje.
Naprimer, tvrdnjom da Srbi robuju svojoj istorijskoj mitomaniji. Ako
bismo pogledali šta se to zamera srpskom narodu, zakljucili bismo da je
to navodni mit o Kosovskoj bici (što ne može ugroziti druge narode i da
je tako) i cinjenica da su na dvoru Nemanjica bili korišceni, u vreme
obroka, nož i viljuška - i to pozlaceni. Bože, pa zamislite da Englezi
iskopaju neki podatak o tome da je Ricard Lavlje Srce, u Londonu - na
svom dvoru, obedovao uz pomoc zlatne viljuške, sigurno je da bi to bila
obavezna odrednica u svim svetskim enciklopedijama - bilo bi to
dragoceno kulturno naslede evropske civilizacije. Ovako, pošto je u
pitanju srpsko naslede, Evopa ga se odrice. Da se ne odrice, ne bi tu
istorijsku i civilizacijsku cinjenicu podvrgla ruglu - što smo mogli
videti i na televiziji, kad je Omer Karabeg intervjuisao Aliju
Izetbegovica i Stipu Mesica.
Umesto da Đukanovic i istomišljenici u Crnoj Gori, s cijeg tla je
dinastija Nemanjica, ponosno isticu ovu cinjenicu, i oni joj se rugaju!?
Separatisti se ne libe daljeg oglušavanja o istorijske cinjenice. Oni,
pored toga, što napadno ponavljaju da su Duklja i Zeta bile crnogorske
srednjovekovne države, a ne pokrajine u Srbiji (kao što smo to
objasnili), pronalaze da su Srbi bili i osvajaci Crne Gore u srednjem
veku. Za takve tvrdnje, koriste i medufeudalne obracune u Srbiji po
smrti Cara Dušana i posle srpskih bitaka protiv Turaka na Marici i
Kosovu polju. Jednostavno, navode da su Balšici i Crnojevici bili
Crnogorci i da su branili državu od srpskih feudalaca. Izbegavaju da
kažu da su medusobno ratovali i oni feudalci koje oni smatraju Srbima.
Naprimer, Lazar Hrebljanovic i Nikola Altomanovic, Tvrtko Kotromanic i
Nikola Altomanovic, Brankovici protiv Hrebeljanovica, itd. Iz istih
razloga (karakteristicnih za feudalizam) dolazilo je do obracuna izmedu
Crnojevica i Brankovica - ne zato što su jedni bili Srbi, a drugi
Nesrbi. Nemanjici su cesto, kao i kraljevi pre njih, silom umirivali
oblasne gospodare, a ti gospodari su, obavezno, bili Srbi. No, danas
separatisti u Crnoj Gori objašnjavaju da su takva previranja na tlu
Zete bila osvajacki pohod Srbije protiv Crne Gore, kao onaj - 1360.
godine, itd. U tom bezumlju, navode nešto što se kosi i s logikom -
Nemanja (roden u Crnoj Gori) nije Crnogorac, nego Srbin, a Dobroslav
Prvi Vojislav (roden u Trebinju) nije Srbin, nego je Crnogorac!? (11)
4) Srpske borbe i oslobodenje Crne Gore u 17. stolecu
Separatisti u Crnoj Gori krivotvore istorijske cinjenice novijih
vekova, koristeci ih kao "dokaze" da su Crnogorci jedno a Srbi drugo.
Navodno, razlika je ocigledna i kad se ima u vidu "cinjenica" da su se
Crnogorci neprestano borili protiv turskog ropstva, a Srbi su ga mirno
podnosili.
Ovo se toliko istice da je postalo jedna od najvažnijih poluga u
rasrbljavanju i razdržavljavanju u Crnoj Gori. Zaprepašcuje cinjenica
da u trecem milenijumu posle Hrista državnici, i poneki od onih koji
kažu da se bave naukom, mogu da se ogluše o neprestana vojevanja
srpskog naroda protiv Turaka i drugih - od rumunskog Arada, slovackog
Komorana, Male Raške u Slavoniji, primorskog Senja, dalmatinskog Klisa,
severne Dalmacije, Hercegovine, Bosne, Šumadije, Kosova i Makedonije i
da to vojevanje smeštaju jedino na predele današnje Crne Gore. A ako
pogledamo istorijske izvore sedamnaestog stoleca, videcemo da je tada
do oslobadanja delova Crne Gore došlo posle lomljenja turske imperije,
cemu su, najznacajnije, doprineli srpski ustanci u spomenutim
oblastima. Iz njih su oslobodilacke jedinice stigle i do crnogorske
teritorije i tamo pomogle Crnogorcima da stvore prve slobodne oaze,
manjeviše nezavisne od Turske. Prirodno je da su Srbi oslobodioci
stizali u crnogorske planine pod zastavama Mletacke Republike, ili
Austrije, jer svoje države nisu imali. (Imali su svoje administrativne
uprave u Austriji, što se delimicno zna, i u Mletackoj Republici, što
malo ko zna). Naravno, oslobodene crnogorske teritorije, Mletacka
Republika i Austrija stavile su pod zaštitu, radi sopstvenih interesa,
koji su se, u ovom slucaju, poklopili s interesima srpskog naroda. Time
je, što je za Srbe bila najveca dobit, Turska morala da se odrekne
naknadnog pokoravanja Crne Gore. U nekolika slucajeva, Turska je posle
okupacije Crne Gore, ili samo namere da to ucini, morala, na
intervenciju velikih sila, da napusti Crnu Goru, mada ju je, formalno -
do 1878, smatrala svojom teritorijom.
Poceci oslobodilackog rata u Crnoj Gori, u sedamnaestom stolecu, vezani
su za opštesrpske pripreme protiv turskog ropstva na Balkanu. Pre toga,
krajem šesnaestog stoleca, Srbi Dalmacije su žestoko ratovali protiv
Turaka - borbe oko Klisa, a 1603. godine protiv srpskih ustanika
krenuli su i Turci i Mlecici. Borbe su bile okrutne i Srbi u Dalmaciji
nisu mogli izdržati. Do 1624, deset hiljada porodica je napustilo
Dalmaciju i raselilo se po Panoniji, oko gradova Baje, Subotice i
Sombora. Krajem šesnaestog stoleca su se digli protiv Turaka Srbi i u
drugim krajevima. Turska je uzdrmana i Turci su, u besu, tada spalili
mošti Svetog Save na Vracaru. Nemire u Turskoj je koristila Katolicka
crkva, koja je Srbima obecavala pomoc i oslobodenje. Za uzvrat, mnogi
Srbi su prihvatali katolicku veru. U Crnoj Gori je katolicenje uzelo
maha i Srbi, verski podeljeni, nisu bili umešni zajednicki delovati
protiv ropstva. Tako, pocetak sedamnaestog stoleca u Crnoj Gori nije
bio pogodan za uspešnu borbu protiv Turaka. Sima Milutinovic je zapisao
da je tada cetinjskom vladici Ruvimu (pod uticajem patrijarha Pajsija)
uspelo da mnoge pokatolicene Drekalovice, Kuce, Bjelopavlice, Pipere,
Zecane i Bratonožice vrati u pravoslavnu religiju. Prema izveštajima
katolickih emisara, Ruvim je u svojoj nameri uspeo, pa je 1633, medu
Bjelopavlicima ostalo još oko 200 katolickih porodica, a izmedu Morace
i Zete ne više od hiljadu. Piperi su do 1610, skoro svi, bili
prihvatili katolicku veru, ali su posle dvadesetak godina opet bili
pravoslavni. Nema spora, vracanje Srba pradedovskoj veri i obicajima
bilo je presudno za predstojece vreme i uspešne borbe protiv Turaka. U
ovo vreme, Turci su provodili i islamiziranje, ali ono je bilo manje
masovno. Tako je u Bjelopavlicima poturceno 90 porodica, itd.
Pocetkom sedamnaestog stoleca, Srbi u Dalmaciji, Hercegovini i Bosni su
priželjkivali opšti ustanak protiv Turaka. Bežali su s turske
teritorije, najviše iz Bosne i Srbije, na uzane prostore Dalmacije pod
mletackom vlašcu i tražili od Mlecica da pomognu protivtursku borbu.
Naselili su pojaseve oko Zadra i Šibenika i medu tim Srbima pojavice se
junaci - udarna snaga mletacke vojske. U Kandijskom ratu ce se
proslaviti odbranom mletackih poseda na Jadranu i dubokim prodorom u
Tursku - do Like, Kljuca, Trebinja, Cetinja, Nikšica, Meduna….
Srbi Dalmacije su, tako, 1649. ušli duboko u Crnu Goru i zapalili
buktinju slobode. Sreli se sa Kucima i sa njima oslobodili tvrdi grad
Medun. U to vreme, Srbi oslobadaju Klis i od tog vremena turska premoc
od Crne Gore do Like jenjava. Narod je opevao tadašnje srpske junake:
Janka Mitrovica i njegovog sina Stojana Jankovica, bracu Smiljanice,
hajduka Cvijana Šarica, Vuka Mandušica i druge. Godine 1654, zabeležen
je još jedan srpski junak - Bajo Pivljanin, koji ce zadavati,
ispocetka, grdne muke Turcima u Hercegovini i južnoj Dalmaciji, a
kasnije i u drugim srpskim krajevima.
Njegova ceta brojala je oko 1.500 ustanika. Turci su u vreme Kandijskog
rata ponovo pokoravali oslobodene krajeve u Crnoj Gori i bezuspešno
napadali Perast i Kotor. Crnogorcima su nametali teške poreze i
ustanike ubijali i progonili, ali se oslobodilacki duh naroda više nije
mogao ugušiti. Uzalud su Turci, s 10.000 vojnika, poharali Pivljane i
Nikšicane, jer su se pridružili Srbima iz Dalmacije. Ustanici su se
sklonili u visoke planine.
Konacan, smrtni, udarac Turskoj zadace srpski ustanici 1682. godine.
Kara-Mustafa, s 250.000 vojnika, opseda Bec 1683. Srbi Dalmacije,
vidimo - godinu dana ranije, dižu ustanak pod vodstvom najmladeg brata
Stojana Jankovica, Ilije. Turci šalju protiv Srba 100.000 vojnika, ali
ustanak se samo rasplamsavao. Turska preti Mlecima da ce, posle
osvajanja Beca, krenuti na Veneciju, ako Mlecani ne umire srpske
ustanike. Mleci šalju Stojana Jankovica u štab Ilije Jankovica, ali
voda ustanka vraca brata u Mletke. Oduševljenje Srba u drugim krajevima
je veliko. U Dalmaciju prelaze Srbi iz Bosne, Hercegovine, Srbije i
Crne Gore. Medu njima i proslavljeni Bajo Pivljanin. Srbi oslobadaju,
pre turskog poraza pod Becom, današnju Dalmaciju, sem utvrdenja: Knina,
Sinja i Imotskog. Turska postaja bespomocna. Srbi prodiru kroz više
pravaca preko Bosne do reke Save i otud dovode u Dalmaciju nove srpske
porodice. Srbi na celom Balkanu i u srednjoj Evropi se dižu na ustanak
- od Komorana u Slovackoj do Kumanova i Skoplja. Poljaci stižu u pomoc
Austrijancima i razbijaju tursku opsadu Beca. Turci uzmicu i nigde ne
mogu da uspostave odbrambenu liniju. U tome im ne pomažu ni visoke
planine Hercegovine i Bosne, ni velike reke u Panoniji. Srpski ustanici
ih ometaju. Tako austrijska armija ulazi na vec oslobodene teritorije.
U ratu je i Mletacka Republika i preuzima slobodnu Dalmaciju od Srba.
Jedino ucestvuje u oslobadanju Knina, Sinja i Imotskog. Austrijska
vojska, od samo 4000 vojnika, prošetala se do Niša. Srbi su, ranije,
proterali Turke iz Srbije. Na celu ovog austrijskog odreda je Enej
Pikolomini. Kad je stigao do Prizrena, tu mu se prikljucilo 6000
srpskih ustanika, više nego što je on imao vojnika. Vojvoda Karpoš
oslobada Kumanovo i severnu Makedoniju, pa Austrijanci, bez muke, ulaze
u Skoplje i pale ga. Hercegovina i Bosna su slobodne, o Madarskoj i
Vojvodini da i ne govorimo. U poslednjim bitkama ginu: Stojan Jankovic,
Ilija Smiljanic i druge srpske vode.
U Crnoj Gori je situacija najteža. Turci je koriste da bi iz nje
zaustavili ustanicku, mletacku i austrisku vojsku. Mletacka vojska se,
i osloncem na crnogorske ustanike, nije snalazila na južnom Jadranu.
Crnogorci su u nezavidnoj situaciji. Skadarski paša Sulejman Bušatlija
im je pretio, pa su se kolebali. Da bi podigla njihov borbeni moral,
Mletacka Republika im šalje Baju Pivljanina, s nedovoljnim brojem
vojnika. Bušatlija 1685. krece u Katunsku nahiju da natera na pokornost
Srbe Crne Gore i Brda. Isprecio mu se, jedino, Bajo Pivljanin, sa
svojim momcima i nevelikim brojem Crnogoraca. Mlecani su, igrom ko zna
kakvih okolnosti, uskratili vecu vojnu pomoc. Bajo je docekao Turke kod
Vrteljke, gde je poražen i ubijen. Sulejman stiže na Cetinje i pali ga.
Crnogorce je naterao da placaju danak i da ga slušaju. Bojeci se
velikih stradanja, Crnogorci te i iduce godine ratuju na strani Turaka
i 1686. ucestvuju u neuspelom turskom napadu na Budvu.
Godine 1687, Crnogorci su se odvažili na borbu protiv Turaka. Mleci
stižu na južni Jadran i povezuju se s crnogorskim plemenima. Opsedaju
Herceg Novi, uz pomoc pridošlih Hercegovaca i Crnogoraca. Mletacki
komandanti žele da u grad udu prvi Italijani, ali ih Turci lako
odbijaju. Juriš preuzimaju Srbi iz Dalmacije i osvajaju ga. Put ka
oslobadanju Crne Gore bio je otvoren. Cetinjski vladika Visarion je
zaslužan za pridobijanje Crnogoraca na borbu. Bušatlija pokušava da
umiri Crnogorce, ali ga Kuci, krajem jeseni, potuku do nogu. 1678, u
prolece, Bušatlija pokušava da umiri Crnu Goru, ali je opet naišao na
Kuce, koji su ga porazili, mada je imao 7.000 vojnika. Crnogorci su
krajem 1688. priznali mletacku vlast, prihvatili guvernera Zana
Grbicica, koji je, sa odredom mletackih vojnika, stigao na Cetinje.
Od tada je Crna Gora pod zaštitom Mlecana. Bez obzira što je Bušatlija,
ponovo, 1692. godine zauzeo Cetinje i prognao guvernera i mletacku
posadu, Crna Gora ce izdržati taj udarac i ostatati na putu
nezavisnosti.
Mada su u drugim srpskim krajevima bojevi bili još žešci i mada su tamo
Srbi znacajnije doprineli porazu Turaka, nego u Dalmaciji i Crnoj Gori,
ti krajevi su ostali pod vlašcu ili Austrije ili Turske. Francuska je
pritekla u pomoc Turcima i napala je Austriju na zapadnim granicama, a
Turcima poslala strucnjake da joj reformišu vojsku. Austrijanci su
napustili Hercegovinu, Bosnu, Makedoniju i Srbiju. Prethodno su
razoružali srpske ustanike i ponudili im preseljenje u Austriju.
Nepokornim Srbima i onima koji nisu želeli preko Save i Dunava,
Austrijanci su palili naselja i uništavali imovinu. Nastupila je glad i
ona je primorala Srbe na pokornost Austriji i preseljenje. Hronike su
zabeležile da do Budima stiže mnogo srpskih porodica: 14 crnogorskih,
12 pecanskih, 6 prizrenskih, 8 sarajevskih, 9 kosovskih, 6
požarevackih, 5 beogradskih, itd. Tih godina, samo u Budimu je bilo
20.000 Srba. Ogorceni time, Srbi u Bosni su ubili austrijskog
feldmaršala, ali sve se desilo kako su odlucile velike sile. Turci su
se vratili u Makedoniju, Srbiju, Hercegovinu i Bosnu. Predstojace novi
ustanci i nove borbe protiv Turaka i nanovo ce velike sile ostavljati
Srbe na Balkanu na milost i nemilost Turcima, a Srbima u srednjoj
Evropi ce dozvoljavati samoupravu, a ništa, u toj samoupravi, od
državnih atributa.
Usledice nove bitke Austrije i Turske. U prvom sukobu s Turcima, u
austrijskoj vojsci je (1691) 10.000 Srba, pešaka i konjanika, pod
komandom Jovana Monastrilije, generalom iz Komorana, poreklom iz
Bitolja. Srbi kod Slankamena provaljuju u centar turske vojske i prave
pokolj - zarobljavaju 34 turske zastave! Srbi kod Sente (1697),
doprinose strahovitom porazu Turaka. Jovan Tekelija, za zasluge u ovoj
bici, dobija austrijsko plemstvo.
U osamnaestom i devetnaestom stolecu, Srbi ce u svim krajevima teško
vojevati. U mnogim bunam i ustancima - i protiv Turske, i protiv
Austrije, i protiv Madarske, i protiv Mletacke. Crnogorske bitke protiv
Turaka u ovom veku nece proci bez pomoci Srba iz okolnih pokrajina.
Hercegovci ce prednjaciti u tome. Pomažuci odbranu slobodne Crne Gore,
Hercegovci ce ciniti cuda od junaštva - vojvode Peko Pavlovic, Stojan
Kovacevic i drugi. Oni ce, cesto, izmicati Crnogorcima u junaštvu i
nepomirljivosti prema Turcima, tako da ce knjaz Nikola uhapsiti
neukrotivog Stojana Kovacevica, okovati ga i predati Turcima (Hag nije
nikakva novost). Srecom, ovaj hercegovacki junak je pobegao iz turskog
zatvora.
Kako rekosmo, bez obzira na srpska junaštva i bitke, sudbina im je
zavisila od odluka velikih sila. Tako, i kad su ratovali na strani
hrišcanskih sila protiv Turske i kad su, tim prilikama, oslobadali
znacajne teritorije, velike sile su odlucivale da se one vrate pod
tursku upravu. Srbi, tada, nisu mogli i protiv Turske i protiv
evropskih sila. Mirili su se i ostavljali oslobadenje od turskog
ropstva buducim generacijama. (12)
Usmena predanja o borbama protiv Turaka i drugih okupatora
Nabrajati sve bitke Srba protiv velikih sila nije moguce u clanku ove
namene, ali je moguce zakljuciti da te bitke nisu sacuvane u predanjima
kod potomaka u vecini srpskih krajeva. Recimo, Srbi Dalmacije,
Hercegovine, Bosne, Vojvodine, Madarske, Rumunije, Srbije, Makedoniji,
Like, Korduna, Banije, Slavonije, Baranje ne znaju ništa o njima.
(Naprimer, Srbi Baranje su ratovali protiv Madara od 1703. do 1711, ali
o tome današnje generacije Baranjaca nisu, od predaka, preuzele
nikakvog pomena). Suprotno tome, Srbi u Crnoj Gori su sacuvali usmena
predanja o bitkama na svojoj teritoriji, uz kitnjasto besedovanje i
obavezno ukljucivanje svojih rodaka u najpresudnije momente. S obzirom
da se ovim tekstom obracamo separatistima u Crnoj Gori, nadamo se da i
ovu razliku u pamcenju predackih vojevanja jednih i drugih -Srba, nece
iskoristiti za dokaz da stanovnici Crne Gore nisu Srbi. Bila bi im to
štetna poplava (inflacija) "dokaza".
1) Vasilije Krestic: "Srpsko-hrvatski odnosi i jugoslovenska ideja",
Beograd, SANU
2) "Srbija 1878 - dokumenti", Beograd, SKZ, 1978, str. 428
3) "Anticka Srbija", dr Jovan I. Deretic, Beogrd, 2000, "Sardonija".
4) Isto.
5) "Letopis popa Dukljanina", Nikola Banaševic, Beograd, SKZ, 1971,
strane: 231, 257, 258.
6) "Etnicko porijeklo Crnogoraca", dr Nikola Vukcevic, Beograd, "Sava
Mihic", 1981 - iz ovog dela uzetai su svi citati vizantijskih hronicara.
7) "Letopis popa Dukljanina", dr Slavko Mijuškovic, Titograd, "Graficki
zavod", 1967, str. 212.
8) "Anticka Srbija", Jovan I. Deretic, Beograd, 2000, "Sardonija" i
"Letopis popa Dukljanina", dr Slavko Mijuškovic, Titograd, "Graficki
zavod", 1967, str. 226/7.
9) "Etnicko porijeklo Crnogoraca", dr Nikola Vukcevic, Beograd, "Sava
Mihic", 1967. Str. 45
10) "Humska zemlja u srednjem veku", dr Siniša Mišic, Beograd,
Filozovski fakultet, 1996.
11) "Pošjetnik o Crnoj Gori i Crnogorstvu", "Dignitas-Elementa
Montenegrina", Cetinje, 1996.
12) Podaci o srpskim ustancima u 17. stolecu korišceni iz: "Istorija
Srba", Vladimir Corovic i "Pravoslavna Dalmacija", Nikodim Milaš.
Il Montenegro tra mafia, privatizzazioni e secessione
3: L'Unione Europea vuole sfasciare anche l'Unione di Serbia e
Montenegro: "doppio binario" e "strade parallele" per l'accesso alla UE
A ) Fonte ANSA:
IL MONTENEGRO HA NUOVA BANDIERA E NUOVO INNO NAZIONALE ... CON IL TESTO
SCRITTO DA UN NAZISTA / ACCORDO ASSOCIAZIONE UE SOLO CON SERBIA E
MONTENEGRO INSIEME ? / SOLANA E PATTEN A BELGRADO / SERBIA-MONTENEGRO,
"PERCORSO PARALLELO" (SIC) PER ADESIONE
B ) LINK agli articoli in lingua italiana di "Osservatorio Balcani":
Traffico di bambini in Montenegro? / Transizione dolorosa per il
Montenegro / La Serbia e Montenegro sul 'doppio binario' / L’OSCE ci
riprova in Montenegro /
C ) UZROCI SEPARATIZMA I RASRBLjIVANjA U CRNOJ GORI
(Beograd, 26. 12. 2001 - Slobodan Jarcevic / ARTEL)
*** VOIR AUSSI, EN FRANCAIS, DANS LE SITE PRO-SECESSIONISTE ET
ANTI-YOUGOSLAVE "COURRIER DE BALKANS" :
Bruxelles se rend compte que l’Union de Serbie et Monténégro ne peut
pas survivre
L’Union européenne est en train d’accepter peu à peu l’idée que la
Serbie et le Monténégro gagneraient à être indépendants. Le vibrant
plaidoyer du Président de la République du Monténégro en faveur de deux
États, « amis, alliés, mais indépendants »...
http://www.balkans.eu.org/article4595.html
Serbie-Monténégro : il faut reconnaître l'échec de l'Union d'États
L’Union de Serbie et Monténégro a pris du retard dans le chemin de
l’adhésion à l’Union européenne, et se trouve bien loin derrière les
autres états des Balkans. L’union d’États, cette formule unique au
monde, n’a pas fonctionné. Le jugement catégorique du vice-Premier
ministre de Serbie.
http://www.balkans.eu.org/article4592.html
Intégration européenne : vers une voie spécifique pour le Monténégro ?
http://www.balkans.eu.org/article4580.html
Une rencontre informelle a réuni les chefs de la diplomatie européenne
à Maastricht au début du mois de septembre. Pour la première fois,
l’hypothèse d’une « double voie » dans l’intégration européenne de la
Serbie et du Monténégro a été évoquée. Milo Djukanovic chante victoire,
mais la plus grande prudence demeure pourtant de mise. Javier Solana
reste attaché au maintien de la Communauté d’États...
*** SEE ALSO, IN ENGLISH, FROM THE ANTI-YUGOSLAV, PRO-SECESSIONIST SITE
"IWPR" :
MONTENEGRO BACKS OFF SEPARATION VOTE
Brussels is winning its battle to force republic to stay with Serbia.
By Nedjeljko Rudovic in Podgorica
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 497, May 14, 2004 -
http://www.iwpr.net/index.pl?archive/bcr3/bcr3_200405_497_1_eng.txt
MONTENEGRO’S OUT-OF-STEP OPPOSITION
Disappointment with Milo Djukanovic may be rising, but the old
opposition parties are not benefiting much. By Nedjeljko Rudovic in
Podgorica
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 506, July 08, 2004 -
http://www.iwpr.net
COMMENT: EU REALISING STATE UNION CAN'T SURVIVE
Brussels appears to be coming round to accepting that Serbia and
Montenegro would be better off as independent states. By Filip
Vujanovic (president of Montenegro)
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 516, September 17, 2004 -
http://www.iwpr.net
THE PATTEN LETTER
Letter from European Commissioner for External Affairs Chris Patten -
apparently leaked to the Montenegrin paper Vijesti and published on
September 10 - heralding the European Union's new strategy for Serbia
and Montenegro.
The letter, sent in mid-July to the chair of the EU Ministerial Council
and Dutch foreign minister Bernard Bot and EU representative for
foreign and security policy Javier Solana, presented Patten's idea
about a new approach to the process of association of Serbia and
Montenegro with the European Union according to which the two state
union entities should take separate economic tracks.
IWPR'S BALKAN CRISIS REPORT, No. 516, September 17, 2004 -
http://www.iwpr.net
*** MORE LINKS :
MIA: Macedonia to Tutor Serbia-Montenegro on the Road to EU and NATO
http://www.realitymacedonia.org.mk/web/news_page.asp?nid=3438
Albania, Montenegro Seek to Build on Ties, Boost Regional Stability (by
Antonela Krstovic)
http://www.setimes.com/html2/english/040721-ANTONELA-001.htm
NATO, EU Membership Depends on Resolving Serbia, Montenegro Relationship
http://news.serbianunity.net/bydate/2004/September_02/3.html?w=p
Slovenia to Help Pave Way for Montenegro's EU Accession (by Antonela
Krstovic)
http://www.setimes.com/
default3.asp?lang=english&page=process_print&article_id=25086
=== A ===
IL MONTENEGRO HA NUOVA BANDIERA E NUOVO INNO NAZIONALE [ CON IL TESTO
SCRITTO DA UN NAZISTA ]
(ANSA-AFP) - PODGORICA (Serbia-Montenegro), 13 LUG - Il Parlamento del
Montenegro ha adottato, la scorsa notte, una legge che permettera' al
Paese di avere una nuova bandiera e un nuovo inno nazionale.
La nuova bandiera montenegrina e' rossa con un bordo dorato e vi
campeggia un'aquila bianca. L'inno e' ripreso da un canto popolare
riadattato, 'Oj svijetla majska zoro (O luminosa alba del mese di
maggio)'.
La legge sui nuovi simboli del Montenegro e' stata approvata con 38
voti, due contro e uno astenuto. La Camera conta 75 deputati. I
rappresentanti dell'opposizione boicottano i lavori del parlamento.
In precedenza il Montenegro aveva una bandiera simile a quella serba,
tre bande orizzontali, rosso, azzurro e bianco. (ANSA-AFP). RED
13/07/2004 17:59
NOTA: Lo stesso patriarca ortodosso Pavle ha fatto notare che --
diversamente da quanto riportato dall'ANSA -- il canto "Oj svijetla
majska zoro" non è semplicemente una canzone popolare montenegrina,
bensi' si tratta di "una revisione con le parole di uno dei personaggi
più oscuri nella storia montenegrina, il nazifascista Sekula Drljevic"
(cfr. JUGOINFO 10 Settembre 2004).
UE: ACCORDO ASSOCIAZIONE SOLO CON SERBIA E MONTENEGRO INSIEME
(ANSA) - BRUXELLES, 4 OTT - L'Unione europea sottoscrivera' un
accordo di stabilizzazione e di associazione solo con lo Stato della
Serbia-Montenegro e non con le due entita' che ne fanno parte. Lo ha
affermato la portavoce Emma Udwin, alla vigilia della visita domani a
Belgrado del commissario ue alle relazioni esterne Chris Patten e
dell'Alto rappresentante per la politica estera e di sicurezza comune
della Ue Javier Solana. L'UE e' pero' pronta a ''lavorare
separatamente con le due repubbliche sui dossier'', ha affermato
Udwin, che ha anche ricordato che le disposizioni costituzionali non
prevedono una revisione dell'unione della Serbia e del Montenegro
prima del febbraio 2006. (ANSA). OS
04/10/2004 15:48
SERBIA/MONTENEGRO: UE, SOLANA E PATTEN A BELGRADO
(ANSA) - BELGRADO, 5 OTT - L'Alto commissario europeo per la politica
estera e di sicurezza Javier Solana e il commisario per gli Affari
esteri Chris Patten sono arrivati oggi a Belgrado per una visita di
alcune ore. Solana e Patten devono incontrare il presidente
serbomontenegrino Svetozar Marovic, i presidenti di Serbia, Boris
Tadic, e Montenegro, Filip Vujanovic, i premier dei due governi
Vojislav Kostunica e Milo Djukanovic e il vicepremier serbo Miroljub
Labus. I due proseguiranno poi per Pristina, per colloqui con le
autorita' kosovare in vista delle elezioni del 23 ottobre nella
provincia. Al centro della missione dei due rappresentanti europei
sono appunto le elezioni politiche in Kosovo, che alcuni esponenti di
Belgrado vorrebbero boicottate dalla comunita' serba, e i progressi
dell'unione Serbia e Montenegro, che Bruxelles vorrebbe fosse
mantenuta nonostante le perplessita' di Podgorica. Stasera il
presidente Tadic dovrebbe pronunciarsi sulla posizione di Belgrado
per le elezioni kosovare. In Montenegro, fra i partiti di governo
c'e' chi insiste per due percorsi di integrazione con l'Ue separati
per Belgrado e Podgorica. Ieri pero' i portavoce di Bruxelles hanno
ribadito la posizione dell'Unione per un processo unificato.
Nella visita, stando ai giornali belgradesi, sara' dato anche spazio
al problema della cooperazione con il Tribunale penale
internazionale, che il procuratore generale del Tpi Carla Del ponte
aveva definito ieri ''drammaticamente scarsa e al suo punto piu'
basso dell'ultimo anno''. (ANSA). OT
05/10/2004 15:58
SERBIA/MONTENEGRO: UE, PERCORSO PARALLELO PER ADESIONE
(ANSA) - BELGRADO, 5 OTT - Serbia e Montenegro potranno procedere in
modo parallelo in campo economico nel loro cammino di integrazione
con l'Unione europea, con un modello ribattezzato 'twin tracks'
(percorsi gemelli) che potra' portare nel 2007 alla domanda comune di
adesione e nel 2012 alla decisione finale sull'ingresso. Lo hanno
detto i portavoce della presidenza e del governo serbi al termine di
una visita a Belgrado dell'alto commissario dell'Ue per la politica
estera e di sicurezza Javier Solana e del commissario per le
relazioni esterne Chris Patten. Stando ai portavoce, uno studio
di fattibilita' dovrebbe essere concluso entro l'inizio del prossimo
anno, e se il risultato sara' soddisfacente, nel 2007 Serbia e
Montenegro potranno candidarsi all'adesione, la cui ratifica potrebbe
venire nel 2012. Risolto cosi' il problema della difficile
armonizzazione economica fra Belgrado e Podgorica, resta pero'
l'ostacolo della collaborazione con il Tribunale penale
internazionale per i crimini di guerra nella ex Jugoslavia, giudicata
ieri dal procuratore Carla Del Ponte ''drammaticamente scarsa''.
Solana e Patten hanno incontrato a Belgrado il presidente
serbomontenegrino Svetozar Marovic, il ministro degli esteri Vuk
Draskovic, i presidenti serbo Boris Tadic e montenegrino Filip
Vujanovic, i premier Vojislav Kostunica e Milo Djkanovic e il
vicepremier serbo Miroljub Labus. Sono quindi ripartiti per Buxelles.
Con gli interlocutori serbi, i due esponenti europei hanno
parlato anche della situazione in Kosovo alla vigilia delle elezioni
politiche del 23 ottobre, che alcune componenti della societa' e
della politica belgradesi (in primo luogo la chiesa ortodossa serba)
vorrebbero vedere boicottate dalla minoranza serba. Solana e Patten
hanno invitato alla partecipazione: stasera il presidente Tadic
dovrebbe rivolgere in proposito un messaggio televisivo alla nazione.
Tadic e' atteso peraltro domani a Bruxelles per proseguire i colloqui
su questi temi. (ANSA). OT 05/10/2004 20:05
=== B ===
Traffico di bambini in Montenegro?
02.02.2004 Da Podgorica, scrive Tanja Bošković
Il quotidiano britannico Sunday Mirror pubblica una storia sul traffico
di bambini in un campo Rom del Montenegro. I media montenegrini danno
voce alle ripetute smentite dei protagonisti locali. In pochi pensano
alla vulnerabilità dei Rom
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/2780/1/47/
Transizione dolorosa per il Montenegro
19.02.2004 Da Podgorica, scrive Tanja Bošković
Protestano i pensionati, scioperano gli impiegati delle aziende
statali, numerosi gli esuberi e pochi i finanziamenti a disposizione.
Il governo cerca di minimizzare, ma resta alto il malcontento
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/2820/1/47/
La Serbia e Montenegro sul 'doppio binario'
11.10.2004 Da Podgorica, scrive Jadranka Gilić
Javier Solana e Chris Patten giungono in visita in Serbia e Montenegro
con l'intento di discutere il principio da poco adottato definito del
“doppio binario”, un regolamento diversificato per le due repubbliche
in materia economica e doganale in vista dell'associazione della Serbia
e Montenegro all'UE
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/3498/1/51/
L’OSCE ci riprova in Montenegro
15.10.2004 Da Podgorica, scrive Jadranka Gilić
Alla vigilia della ripresa dei lavori del Parlamento montenegrino, il
capo missione dell'OSCE, Maurizio Massari, giunge a Podgorica per
cercare di far cessare il boicottaggio del parlamento da parte
dell'opposizione e risolvere la questione delle dirette televisive
delle sedute parlamentari
http://www.osservatoriobalcani.org/article/articleview/3519/1/51/
=== C ===
http://www.artel.co.yu/sr/reakcije_citalaca/2004-06-10.html
UZROCI SEPARATIZMA I RASRBLjIVANjA U CRNOJ GORI
Beograd, 26. 12. 2001.
Slobodan Jarcevic
Umnožavanjem izoblicenih cinjenica do izoblicene svesti
Crnogogorci su jedno a Srbi drugo
Izvestan broj pravoslavnih Crnogoraca uporno istrajava na odvajanju
Crne Gore iz državne zajednice sa Srbijom i žestoko zagovara da
Crnogorci ne pripadaju srpskom narodu. Dodaju da Crnogorci tvore
posebnu (nesrpsku) naciju. Šta su uzroci ovakvog opredeljenja, kad su i
najbliži preci ovih Crnogoraca bili sigurni da su Srbi i, pri takvom
ubedenju, nikome od njih nije padalo na pamet da bi trebalo da
nacionalnu (srpsku) teritoriju razbijaju na više država?
A evo, kod nekih njihovih potomaka pojmovi su se izokrenuli. Ubeduju
nas da postupaju pravilno, a vidimo da samo popunjavaju redove ranije
rasrbljenih saplemenika - muslimana i katolika, ciji pripadnici su,
velikom vecinom (kad su Nebesa najavljivala pometnju i ratove), odlucno
pristajali da sprovode antisrpske projekte, uz manje ili vece pokolje
srpskog stanovništva.
Deo ovih pravoslavnih Srba ne unosi ništa novo u objašnjavanju razloga
oko svog rasrbljivanja i služi se istim obrazloženjima kao i prethodno
rasrbljeni - muslimani i katolici: ne govore srpskim jezikom, drukcije
su konstrukcije od Srba, drukcije su se ponašali od Srba u istoriji,
imaju drukcije obicaje od Srba, nisu se znacajnije mešali sa Srbima,
došli su iz prapostojbine u kojoj Srbi nisu obitovali, itd.
Najnapadnije se koriste cinjenicom da stanovništvo Crne Gore ima neke
individualne crte, koje ne srecemo kod Srba u drugim krajevima.
Medutim, ova lokalna posebnost (kako to ne primecuju?) je jedno od
najneutemeljenijih obrazloženja, jer nema srpskog kraja gde te crte
nisu izražene - pa bi, na osnovu njih, svaka grupa Srba mogla da objavi
da ne pripada srpskom narodu. Te posebnosti, medu kojima su i jezicke,
nekad su razlicitije medu crnogorskim plemenima, nego, naprimer, izmedu
Brdana u Crnoj Gori i susednih Srba u Raškoj, ali na njih se necemo
osvrtati. O tome i doseljavanju Srba u Crnu Goru iz mnogih srpskih
krajeva, pisao je etnolog Jovan Erdeljanovic i mnogi drugi. O
nakaradnom tvrdenju da pravoslavni Srbi u Crnoj Gori nisu Srbi i da
treba Crnogorci-nesrbi da osnuju nesrpsku Crnu Goru, u kojoj ce Srbi
biti nacionalna manjina, govoricemo iz istorijskog ugla.
Da vidimo, cime Srbi-nesrbi opravdavaju svoje opake namere. Obicno,
navode sledece:
1) Crna Gora je bila država u devetnaestom stolecu i prirodno je da se
ta državnost obnovi,
2) Razvoj posebne crnogorske države u srednjem veku,
3) Srbi, od srednjeg veka do danas, imaju osvajacke namere prema Crnoj
Gori,
4) Crnogorci su se vekovima borili protiv turskog ropstva, dok su Srbi
to ropstvo trpeli.
Da pogledamo svaku od ovih tacaka.
1) Separatisti uzdižu (raniju a iznudenu) crnogorsku državnost
Održavanje crnogorske države, odvojeno od srbijanske u 19. stolecu,
bilo je protiv volje srpskog naroda. Usledilo je odlukom evropskih sila
i Turske, uz saglasnost Rusije. Time je ostvaren plan daljeg srpskog
robovanja pod Turskom i Austrougarskom. Turska je zadržala veliki deo
srpskih zemalja, a još veci je ustupljen Austrougarskoj: Hercegovina i
Bosna, a prethodno je okupirala Dalmaciju, Liku, Kordun, Baniju,
Slavoniju, Baranju i Vojvodinu. Tako je Srbima bilo uskraceno prirodno
pravo da stvore državu na celokupnom etnickom prostoru. Ovakvim
ustupcima Turskoj i Austrougarskoj, okoristile su se Engleska i
Francuska, jer su odobrovoljene Nemacka i Austrougarska - pristale su
da, za dogledno vreme, ne pokrecu pitanje preraspodele engleskih i
francuskih kolonija. Austrougarska je izvukla i vanrednu korist
onemogucavanjem ujedinjenja Srbije i Crne Gore. Jer, pojedinacno slabe
i medusobno odvojene, one nisu mogle predstavljati ozbiljan oslonoac
brojnim Srbima u Austrougarskoj, koji su u devetnaestom stolecu
najavljivali svoju autonomiju i ujedinjenje sa Srbijom.
Današnji zagovornici nezavisne Crne Gore uzdižu do neba crnogorsku
državnost iz 19. stoleca, zaklinjuci se da su obavezni da tu državnost
ocuvaju i produže - izlaskom iz zajednicke države sa Srbijom. A vidimo
da ta državnost, na koju se pozivaju, nije bila u devetnaestom stolecu
krajnja tekovina srpskog naroda - njegovog državnickog delovanja i
oslobodilackih ratova, nego privremeno nametnuti projekt velikih sila.
Podatke nalazimo u mnogim dokumentima evropskih država, pa i onih
vezanih za održavanje Berlinskog kongresa 1878.
U njima su jednostavne poruke - velike sile deluju na osnovu sopstvenih
interesa i oni se, samo slucajno, mogu poklopiti sa interesima nejakih
partnera.
U devetnaestom stolecu se interesi velikih sila nisu poklapali sa
srpskim. One su nametnule rešenja na štetu srpskih nacionalnih
interesa. Ponavljanje te štete u dvadesetprvom stolecu je osigurano ako
srpski politicari razbiju državnu zajednicu Crne Gore i Srbije. Neka ih
na to opomene zlosutna izjava guvernera Bosne i Hercegovine Benjamina
Kalaja, kroz koju se nazire odluka o suzbijanju srpskih država u uske
okvire i okupiranje preostalog dela srpskih zemalja (1882):
"Hrvatsko snaženje, s obzirom na nas, cim se cini na štetu Srba, ne
može biti opasno po Austrougarsku, jer granice hrvatskog širenja bice
korisne za nas. Ne samo da cemo razdeliti Južne Slovene, nego cemo i za
dalje deljenje na Balkanu dobiti odrešene ruke…" (1)
Da je strateški cilj velikih sila Evrope bio da se onemoguci
jedninstvena srpska država, možemo se uveriti i na osnovu depeše
ministra inostranih poslova Velike Britanije ser Roberta Solsberija,
upucene britanskom ambasadoru u Berlinu ser Lajardu, 19. juna 1878:
"…Mi smo obecali da cemo, kad se o pitanju Bosne bude raspravljalo,
izneti pred Kongres mišljenje, koje uživa podršku Vlade Njenog
Velicanstva, da ce okupacija ove oblasti od strane Austrougarske biti u
interesu Turske, kako s vojne tako i sa finansijske tacke gledišta.
Time ce se, takode, spreciti ujedinjenje dve slovenske države - Srbije
i Crne Gore - koje Turska nece biti dovoljno kadra da drži
razdvojenim…" (2)
Da li je moguce da ijedan Srbin sme da se ogluši o ove zlokobne davne
poruke, a tako prisutne u vrtlogu današnjih politickih igri pod srpskim
nebom?
2. Nije bilo posebnih srednjovekovnih država: Duklje, Zete, Bosne,
Huma, Raške, Travunije…
Ovaj podnaslov deluje cudno i proizvoljno, ali ako steknemo uvid u
sadržaje starih dokumenata, cudno i proizvoljno ce nam delovati samo
ono što piše u našim istorijskim udžbenicima. Uporedivanjem s
istorijskim izvorima, videcemo da su nam skrivene neke temeljne
istorijske cinjenice. Prepusticemo da razloge za to istražju
istoricari, a mi se sami možemo uveriti da su uceni Srbi (uz
pokroviteljstvo srpskih državnika) stalno sasecali korene srpske
baštine. To je cinjeno u svim oblastima, s posebnom istrajnošcu u
istorijskoj nauci. Nema spora da su ova krivotvorenja istine iz
prošlosti stvorila plodno tlo za bujanje antisrpstva i u grupi
pravoslavnih Srba u Crnoj Gori. Opisacemo dva primera skrivanja
istorijskih cinjenica, cijim korišcenjem se utire put separatizmu i
nacionalnom odrodavanju u Crnoj Gori (i sve podmuklijim u Vojvodini).
1. Nikad nismo ucili da je današnja Crna Gora, sa delovima susedne
Albanije, bila, stolecima, prestonicka teritorija Srbije - sve do
uspostavljanja dinastije Nemanjica 1171. godine. U Skadru je bila
prestonica Srbije, sem kracih perioda, kad je premeštana u Trebinje - u
vreme kad bi Vizantinci, ili Bugari osvajali Skadar. Danas je teško
naci, medu najškolovanijim Srbima, onog koji bi mogao potvrditi da je
za tako nešto ikad cuo. Ako zavirimo u knjige dr Jovana I. Deretica,
videcemo da on Skadar oznacava za prestonicu Srbije od 490. do 1171.
godine, pa cak i u periodu pre Rimske Imperije. Ovaj istraživac je
našao dokumenata u inostranstvu, u kojima je to zabeleženo. On tvrdi da
niko od naših istraživaca nije imao prilike da se tim dokumentima
služi. Na osnovu njih, Jovan I. Deretic piše: "Srpski koreni su u
Podunavlju, ali srce Srbije je u Skadru. Taj stari grad, cije ime
potice neposredno od srpskog imena (pominje se kao: Sarba, Sarda,
Sorda, Skorda, Sardonik, Sadar i Skadar), bio je najduže, oko dvanaest
vekova, prestonica Srbije. Toliko dugo je 'ponosni grad Sardonik', kako
ga naziva Stefan Prvovencani, sa zaledem, bio centar srpske države".
(3) J. I. Deretic opisuje Srbiju u vreme kralja Dobroslava Prvog
Vojislava (1024-1065), kojom prilikom potvrduje da je Skadar prestonica
Srbije (a ne Duklje, ili Zete): "Kraljevic Dobroslav je odrastao u
Raškoj i bio je izuzetno obdaren, kako telesno, tako i umno. Iako je po
godinama bio još dete, delovao je kao zreo covek. Kada je došao u
Skadar 1024. godine, Srbi su odmah pobili sve vizantijske cinovnike i
posadu, pa ga proglasili za kralja. Cim je vizantijski car Vasilije
doznao šta se desilo u Srbiji, digao je veliku vojsku i pošao da licno
povrati predašnje stanje. Vizantija je, u to vreme, bila vrlo mocna,
najmocnija od vremena cara Justinijana. Mladi kralj Dobroslav je izišao
sa vojskom pred Vasilija i porazio ga 1025, u velikoj bici kod Bara….
Bitka je odlucena zahvaljujuci smeloj taktici mladog kralja… Zbog ove i
drugih bitaka, Srbi su svog mudrog vojskovodu, kralja Dobroslava,
nazvali - Vojislav". (4) Bar što se tice prestonice Srbije, naši
istoricari nisu morali da cekaju ova nepoznata dokumenta, na osnovu
kojih J. I. Deretic ispisuje malo drukciju istoriju od one koju smo
ucili. Mogli su da procitaju, na nekoliko mesta, isti podatak (Skadar -
prestonica Srbije) u "Letopisu popa Dukljanina!", s cim cemo se
upoznati iz knjige Nikole Banaševica o ovom srednjevekovnom spisu: "…
Nešto docnije, bice govora o zloglasnoj kraljici Jakvinti, ženi kralja
Bodina, a ovde cu samo podsetiti da je ona u Kotoru pripremila otrovni
napitak, koji je poslala, preko svojih ljudi, u Skadar - da se dadne
kralju Vladimiru Trecem, da bi, njegovom smrcu, osigurala presto svome
sinu Đordu". U istoj knjizi, srecemo drugi navod o Skadru kao
prestonici Srbije: "…Bojeci se da Branislav ili njegovi sinovi ne
preuzmu kraljevstvo posle smrti svoga muža, Jakvinta je pocela
smišljati kako ce ih pogubiti. Obradovala se kada je jednog dana
Branislav sa bratom Gradislavom i sinom Predihnom došao kralju u
Skadar". Evo još jedne potvrde: "…Kralj Bodin ude u Dubrovnik, sagradi
tvrdavu, a zatim se vrati u Skadar, gde je umro". (5)
2. Naše nedoumice oko prestonice Srbije u srednjem veku nisu toliko za
osudu koliko cinjenica da mi ni o Srbiji, kao srednjovekovnoj državi,
nemamo ciste predstave. U našim udžbenicima ne piše da je župan Stefan
Nemanja vladar Srbije. Tamo stoji da je on vladao u Raškoj i uz ovu
grešku, u odredivanju naziva Nemanjine države, ukorenila se i zabluda
da je "Raška prva srpska država". Pored ovako naizmenicnog posezanja za
državnim nazivima (cešce Raška, rede Srbija), teško je zakljuciti u
kojoj državi je ustolicen Stefan Nemanja 1171, a skoro je uzaludno
tragati za podacima da li je ta država bila ona koja je ucrtana u našim
udžbenicima, ili neka druga. U istorijskim izvorima, koji ne mogu biti
dovedeni u sumnju, vidi se da je Raška bila samo deo Srbije.
Tako proizilazi da i Nemanja nije mogao biti gospodar Raške, nego
Srbije. To potvrduje i Sveti Savo u "Žitiju Simeona Nemanje":
"… Jer neka je znano svima nama i drugima da Bog, koji tvori ljudima na
bolje, ne hoteci ljudske pogibli, postavi ovoga vaistinu triput
blaženog gospodina nam i oca, ovoga samodržavnoga gospodina, narecenoga
Stefana Nemanju, da caruje svom Srpskom Zemljom".
I u drugim srednjoveknim dokumentima, piše da je Nemanja vladar Srbije,
a o Raškoj se govori samo kao o srpskoj državnoj oblasti, kojom je
upravljao, možda, Nemanjin deda.
Ovde vidimo da se jedna administrativna oblast (Raška) promoviše u
celokupnu državnu teritoriju. Ali, nažalost, primer Raške, u našoj
istoriografiji, nije usamljen. I ostale administrativne pokrajine
srednjovekovne Srbije figuriraju kao zasebne države: Zeta, Duklja,
Travunija, Hum, Bosna…
Naši istoricari se istovetno odnose i prema Zeti. I nju, kao i Rašku,
tretiraju zasebnom državom - prosto, Srbija pred Raškom, Zetom i Bosnom
nestaje, ne postoji. U vizantijskim izvorima nije tako - tamo piše da
je rec o Srbiji - uvek kad se opisuju dogadaji i u Duklji, i u Zeti, i
u Raškoj, i u Bosni. Pogledajmo šta vizantijski istoricar Skilica
svedoci o vremenu srpskog vladara Stefana Vojislava (1042), kojeg iz
naših udžbenika znamo kao kneza Zete, a prema "Letopisu popa
Dukljanina" kao kralja Dobroslava:
"I Srbija, koja se posle smrti cara Romana bila odmetla, ponovo se
pokori".
Skilica piše dalje:
"Jovan posla Caru, koji je boravio, kako rekosmo, u Solunu deset
kentenarija zlata, ali brod zahvacen olujnim vetrom udari na ilirske
obale i razbi se. Zlato prigrabi Stefan Vojislav, arhont Srba, koji je
bio pre kratkog vremena pobegao iz Carigrada i zauzeo zemlju Srba,
proteravši odande Teofila Erotika".
Mada pobornici nesrpske crnogorske nacije tvrde da Stefan Vojislav nije
Srbin, nego Dukljanin, imamo, pored navedenog, još jedno svedocanstvo
vizantijskog hronicara Kekavmena da je Stefan Vojislav Srbin i još
roden van teritorije Duklje, ili Zete. Kekavmen opisuje rat Vizantije i
Srbije 1042. godine i spominje Stefana Vojislava samo po etnickoj i
geografskoj pripadnosti (roden u Trebinju):
" Tako uradi u Duklji, Travunjanin Srbin kapetanu Draca Mihailu, sinu
logoteta, i uništi njegovu vojsku, koja je brojala 40.000. Pomenuti,
naime, kapetan upavši u Duklju opljacka je, a vracajuci se zatece
klisure kroz koje je bio ušao, zaposjednute i bi zarobljen. A možda je
imao i drugi put da se bezopasno povuce, ali iz nepromišljenosti, bolje
reci neiskustva, bi zarobljen".
Vizantijski izvori i Vojislavljeve naslednike, sina Mihaila i unuka
Bodina, takode, oznacavaju za Srbe. U tekstu vizantijskog hronicara
Kedrina piše o Vojislavljevom sinu sledece:
"Tada Mihailo, Stefanov sin, koji je poslije oca bio postao vladar
Tribala i Srba, sklopi ugovor sa Carem i bi upisan medu saveznike i
prijatelje Romeja i bi pocastvovan protospaterskim sanom".
Kod Skilice je na više mesta Duklja (Zeta) nazvana jednostavno Srbijom.
(6)
Ako ostavimo vizantijske izvore i vratimo se srpskom - "Letopisu popa
Dukljanina", uvericemo se da su Duklja, Zeta, Travunija, Hum, Raška i
Bosna samo pokrajine u Srbiji. I to još u vremenu pre vladara koje smo
opisali (Dobroslava Prvog Vojislava i njegovih potomaka): "Dok je
kraljevao Caslav (863-865), ugarski knez Kiš dode sa svojom vojskom u
Bosnu, pa pustošaše i pljackaše ovu pokrajinu. Tada kralj, sakupivši
vojsku, suprostavi mu se u Drinskoj županiji, pored rijeke. Pošto se tu
zace bitka, gorereceni mladic Tihomil, posvuda ranjavajuci
neprijatelje, pohrli i ubije ugarskog kneza, pa mu posijece glavu i
preda je kralju… Zatim kralj Caslav, neobicno zadovoljan, dade Tihomilu
Drinsku županiju i oženi ga kcerkom bana Raške, a sve to zbog toga što
je ubio kneza Kiša…" (7)
Istovetnu sliku iz vremena Caslava (o centralnoj vlasti u Srbiji i
oblasnim gospodarima u Bosni, Raškoj, Zeti, Travuniji, Dalmaciji…),
srecemo i u sledecem stolecu, za vreme kralja Prelimira (962-990).
Srpski kralj Prelimir je imao 4 sina: Hvalimira, Boleslava, Dragislava
i Svevlada. Poklonio im je, na upravu, sledece oblasti, s titulama
banova (otud i banovi u Bosni); Hvalimiru - Duklju, Boleslavu -
Travuniju (tad je u Trebinju bila prestonica Srbije), Dragoslavu -
Helmaniju (zapadna Bosna i deo Dalmacije) i Svevladu - predele severno
od Trebinja: na istoku do Pive, a na zapadu do reke Rame. (8)
Zanimljivo je da je i crnogorski vladika Vasilije Petrovic imao uvid u
prirodu srednjevekovne srpske države. Zabeležio je da je Crna Gora
naslednik Zete - koja je bila sastavni deo srednjevekovne Srbije, a
pišuci (1757) Mlecima, navodi: "… Od našeg slavnoga carstva srbskoga…"
(9)
Naši istorici i dalje izbegavaju cinjenicu da je u srednjem veku, sve
ovo vreme, opstajala država Srbija, s tim što su neke oblasti, ponekad,
bile pod vlašcu Vizantije, Bugarske i Madarske. Oni, tvrdoglavo,
opisuju da su umesto Srbije bile nezavisne, spomenute, "države":
Duklja, Zeta, Raška, Bosna, Travunija… Pogledajmo kako to navodi i
Siniša Mišic u svom doktorskom radu: "Humska zemlja u srednjem veku":
"… Sve to vreme, Zahumlje se nalazi u sastavu dukljanske države i o
njemu nema posebnih vesti u izvorima… Bez obzira na Bodinove uspehe i
padove, Zahumlje je ostalo pod njegovom vlašcu u toku cele vladavine
(do 1101)". (10)
Kako vidimo, naši autori olako se, i pored istorijskih izvora, odricu
državnog imena Srbije. U ovom slucaju, dr Mišic državu naziva "Dukljom
kralja Bodina"?
Da naši istorici nisu, u udžbenicima, srednjovekovnu Srbiju uoblicili
prema projektima lomljenja srpske zemlje u devetnaestom, dvadesetom i
dvadesetprvom stolecu, ne bi bilo moguce, u redovima njenog maticnog
naroda, odgajiti tolike (i tako opake) neprijatelje. Jer, da su žitelji
Crne Gore uceni da je Crna Gora bila oblast na kojoj je 600 godina bila
prestonica Srbije, teško bi bilo pretpostaviti da bi deo pravoslavnog
stanovništva Crne Gore, danas, samoubilacki srljao u samoodrodenje.
Zaista, uz saznanje da Zeta nije bila zasebna država, ne bi moglo da
buja samoodrodenje Srba - da su, od školskih dana, uceni da je ona bila
samo oblast Srbije, poput Raške, Huma, Travunije i Bosne. Drugo je
pitanje što ce neke od ovih i drugih (novoformiranih) oblasti
životariti kao zasebne državice po smrti Cara Dušana i posle upada
Turaka i Madara u Srbiju.
Inace, nije na odmet podsetiti, kad je rec o glavnom gradu, da je
Skadar igrao znacajnu ulogu u Srbiji i posle premeštanja srpske
prestonice u: Ras, Prizren i Skoplje. U vreme kralja Stefana Decanskog,
iz Skadra je upravljao okolnim oblastima kraljevic Dušan, buduci srpski
car. Skadar je bio prestonica preostalog dela Srbije u vreme Stefana i
Ivana Crnojevica. Kad su ga Turci preoteli, Crnojevic su premestili
prestonicu u Žabljak, a kad su Turci osvojili i Žabljak, Crnojevici su
vladali sa Cetinja do 1490. godine, kad Crna Gora pada pod vlast
Turske, osam godina posle turskog porobljavanja Hercegovine.
3) Grešne poruke separatista o ugroženosti Crne Gore od velikosrpstva
Medu ostalim, i predsednik Crne Gore Milo Đukanovic cesto izjavljuje da
je dosta srpske mitomanije i velikosrpskih ambicija, a ni jedna od ovih
tvrdnji nema uporište u stvarnosti. Ovo možemo nazvati izoblicavanjem
cinjenica, mada bi istrajniji analiticar došao do zakljucka da je u
pitanju i izoblicena svest - kod onih koji mogu verovati da su Srbi,
poslednja dva stoleca, bili nosioci politike kojom bi se nanosila šteta
pripadnicima nekog drugog naroda. U najmanju ruku, takve tvrdnje su
greh pred Bogom i Istorijom, jer su Srbi taj narod koji je, na Balkanu,
najviše stradao. Samo nad srpskim narodom je sprovodeno fizicko
istrebljenje u Prvom i Drugom svetskom ratu. Srbi su, pored Jevreja i
Cigana, spaljivani u hrvatskim jasenovackim pecima, od hrvatskih
vojnika bacani u kraške jame i od istih maljevima ubijani na obalama
Save, Dunava i Drine.
Srbi su želeli stvorti državu na svojim etnickim teritorijama i samo su
zato (od Austrougara) optuženi za velikosrpsku politiku. Austrijanci,
koji su pokušali okupirati sve balkanske narode, nisu prozvani
velikoaustrijancima. Hrvati koji su projektovali svoju državu na
srpskim etnickim teritorijama nisu prozvani velikohrvatima. Hrvati bi
mogli da budu okarkterisani i teže, jer im je državni program bio
ispunjen obavezom istrebljenja pravoslavnih Srba od Istre do Drine. Da
ne govorimo o hrvatskoj drskosti prilikom preuzimanja srpskog jezika za
službeni u Hrvatskoj, naknadno ga nazvavši "srpskohrvatskim", pa
"hrvatskim jezikom". (Taj "srpsko-hrvatski" moguc je, naprimer, kao
"poljsko-bugarski", "srpsko-slovenacki", ili "portugalsko-francuski".
Srpskom narodu pripisivati nameru vladanja drugim narodima, zaista je
greh, jer je taj narod, neštedimice, pomagao oslobadanje Hrvata i
Slovenaca od tudinske vlasti.
Medu separatistima u Crnoj Gori, zacudujuce je, taj greh se proširuje.
Naprimer, tvrdnjom da Srbi robuju svojoj istorijskoj mitomaniji. Ako
bismo pogledali šta se to zamera srpskom narodu, zakljucili bismo da je
to navodni mit o Kosovskoj bici (što ne može ugroziti druge narode i da
je tako) i cinjenica da su na dvoru Nemanjica bili korišceni, u vreme
obroka, nož i viljuška - i to pozlaceni. Bože, pa zamislite da Englezi
iskopaju neki podatak o tome da je Ricard Lavlje Srce, u Londonu - na
svom dvoru, obedovao uz pomoc zlatne viljuške, sigurno je da bi to bila
obavezna odrednica u svim svetskim enciklopedijama - bilo bi to
dragoceno kulturno naslede evropske civilizacije. Ovako, pošto je u
pitanju srpsko naslede, Evopa ga se odrice. Da se ne odrice, ne bi tu
istorijsku i civilizacijsku cinjenicu podvrgla ruglu - što smo mogli
videti i na televiziji, kad je Omer Karabeg intervjuisao Aliju
Izetbegovica i Stipu Mesica.
Umesto da Đukanovic i istomišljenici u Crnoj Gori, s cijeg tla je
dinastija Nemanjica, ponosno isticu ovu cinjenicu, i oni joj se rugaju!?
Separatisti se ne libe daljeg oglušavanja o istorijske cinjenice. Oni,
pored toga, što napadno ponavljaju da su Duklja i Zeta bile crnogorske
srednjovekovne države, a ne pokrajine u Srbiji (kao što smo to
objasnili), pronalaze da su Srbi bili i osvajaci Crne Gore u srednjem
veku. Za takve tvrdnje, koriste i medufeudalne obracune u Srbiji po
smrti Cara Dušana i posle srpskih bitaka protiv Turaka na Marici i
Kosovu polju. Jednostavno, navode da su Balšici i Crnojevici bili
Crnogorci i da su branili državu od srpskih feudalaca. Izbegavaju da
kažu da su medusobno ratovali i oni feudalci koje oni smatraju Srbima.
Naprimer, Lazar Hrebljanovic i Nikola Altomanovic, Tvrtko Kotromanic i
Nikola Altomanovic, Brankovici protiv Hrebeljanovica, itd. Iz istih
razloga (karakteristicnih za feudalizam) dolazilo je do obracuna izmedu
Crnojevica i Brankovica - ne zato što su jedni bili Srbi, a drugi
Nesrbi. Nemanjici su cesto, kao i kraljevi pre njih, silom umirivali
oblasne gospodare, a ti gospodari su, obavezno, bili Srbi. No, danas
separatisti u Crnoj Gori objašnjavaju da su takva previranja na tlu
Zete bila osvajacki pohod Srbije protiv Crne Gore, kao onaj - 1360.
godine, itd. U tom bezumlju, navode nešto što se kosi i s logikom -
Nemanja (roden u Crnoj Gori) nije Crnogorac, nego Srbin, a Dobroslav
Prvi Vojislav (roden u Trebinju) nije Srbin, nego je Crnogorac!? (11)
4) Srpske borbe i oslobodenje Crne Gore u 17. stolecu
Separatisti u Crnoj Gori krivotvore istorijske cinjenice novijih
vekova, koristeci ih kao "dokaze" da su Crnogorci jedno a Srbi drugo.
Navodno, razlika je ocigledna i kad se ima u vidu "cinjenica" da su se
Crnogorci neprestano borili protiv turskog ropstva, a Srbi su ga mirno
podnosili.
Ovo se toliko istice da je postalo jedna od najvažnijih poluga u
rasrbljavanju i razdržavljavanju u Crnoj Gori. Zaprepašcuje cinjenica
da u trecem milenijumu posle Hrista državnici, i poneki od onih koji
kažu da se bave naukom, mogu da se ogluše o neprestana vojevanja
srpskog naroda protiv Turaka i drugih - od rumunskog Arada, slovackog
Komorana, Male Raške u Slavoniji, primorskog Senja, dalmatinskog Klisa,
severne Dalmacije, Hercegovine, Bosne, Šumadije, Kosova i Makedonije i
da to vojevanje smeštaju jedino na predele današnje Crne Gore. A ako
pogledamo istorijske izvore sedamnaestog stoleca, videcemo da je tada
do oslobadanja delova Crne Gore došlo posle lomljenja turske imperije,
cemu su, najznacajnije, doprineli srpski ustanci u spomenutim
oblastima. Iz njih su oslobodilacke jedinice stigle i do crnogorske
teritorije i tamo pomogle Crnogorcima da stvore prve slobodne oaze,
manjeviše nezavisne od Turske. Prirodno je da su Srbi oslobodioci
stizali u crnogorske planine pod zastavama Mletacke Republike, ili
Austrije, jer svoje države nisu imali. (Imali su svoje administrativne
uprave u Austriji, što se delimicno zna, i u Mletackoj Republici, što
malo ko zna). Naravno, oslobodene crnogorske teritorije, Mletacka
Republika i Austrija stavile su pod zaštitu, radi sopstvenih interesa,
koji su se, u ovom slucaju, poklopili s interesima srpskog naroda. Time
je, što je za Srbe bila najveca dobit, Turska morala da se odrekne
naknadnog pokoravanja Crne Gore. U nekolika slucajeva, Turska je posle
okupacije Crne Gore, ili samo namere da to ucini, morala, na
intervenciju velikih sila, da napusti Crnu Goru, mada ju je, formalno -
do 1878, smatrala svojom teritorijom.
Poceci oslobodilackog rata u Crnoj Gori, u sedamnaestom stolecu, vezani
su za opštesrpske pripreme protiv turskog ropstva na Balkanu. Pre toga,
krajem šesnaestog stoleca, Srbi Dalmacije su žestoko ratovali protiv
Turaka - borbe oko Klisa, a 1603. godine protiv srpskih ustanika
krenuli su i Turci i Mlecici. Borbe su bile okrutne i Srbi u Dalmaciji
nisu mogli izdržati. Do 1624, deset hiljada porodica je napustilo
Dalmaciju i raselilo se po Panoniji, oko gradova Baje, Subotice i
Sombora. Krajem šesnaestog stoleca su se digli protiv Turaka Srbi i u
drugim krajevima. Turska je uzdrmana i Turci su, u besu, tada spalili
mošti Svetog Save na Vracaru. Nemire u Turskoj je koristila Katolicka
crkva, koja je Srbima obecavala pomoc i oslobodenje. Za uzvrat, mnogi
Srbi su prihvatali katolicku veru. U Crnoj Gori je katolicenje uzelo
maha i Srbi, verski podeljeni, nisu bili umešni zajednicki delovati
protiv ropstva. Tako, pocetak sedamnaestog stoleca u Crnoj Gori nije
bio pogodan za uspešnu borbu protiv Turaka. Sima Milutinovic je zapisao
da je tada cetinjskom vladici Ruvimu (pod uticajem patrijarha Pajsija)
uspelo da mnoge pokatolicene Drekalovice, Kuce, Bjelopavlice, Pipere,
Zecane i Bratonožice vrati u pravoslavnu religiju. Prema izveštajima
katolickih emisara, Ruvim je u svojoj nameri uspeo, pa je 1633, medu
Bjelopavlicima ostalo još oko 200 katolickih porodica, a izmedu Morace
i Zete ne više od hiljadu. Piperi su do 1610, skoro svi, bili
prihvatili katolicku veru, ali su posle dvadesetak godina opet bili
pravoslavni. Nema spora, vracanje Srba pradedovskoj veri i obicajima
bilo je presudno za predstojece vreme i uspešne borbe protiv Turaka. U
ovo vreme, Turci su provodili i islamiziranje, ali ono je bilo manje
masovno. Tako je u Bjelopavlicima poturceno 90 porodica, itd.
Pocetkom sedamnaestog stoleca, Srbi u Dalmaciji, Hercegovini i Bosni su
priželjkivali opšti ustanak protiv Turaka. Bežali su s turske
teritorije, najviše iz Bosne i Srbije, na uzane prostore Dalmacije pod
mletackom vlašcu i tražili od Mlecica da pomognu protivtursku borbu.
Naselili su pojaseve oko Zadra i Šibenika i medu tim Srbima pojavice se
junaci - udarna snaga mletacke vojske. U Kandijskom ratu ce se
proslaviti odbranom mletackih poseda na Jadranu i dubokim prodorom u
Tursku - do Like, Kljuca, Trebinja, Cetinja, Nikšica, Meduna….
Srbi Dalmacije su, tako, 1649. ušli duboko u Crnu Goru i zapalili
buktinju slobode. Sreli se sa Kucima i sa njima oslobodili tvrdi grad
Medun. U to vreme, Srbi oslobadaju Klis i od tog vremena turska premoc
od Crne Gore do Like jenjava. Narod je opevao tadašnje srpske junake:
Janka Mitrovica i njegovog sina Stojana Jankovica, bracu Smiljanice,
hajduka Cvijana Šarica, Vuka Mandušica i druge. Godine 1654, zabeležen
je još jedan srpski junak - Bajo Pivljanin, koji ce zadavati,
ispocetka, grdne muke Turcima u Hercegovini i južnoj Dalmaciji, a
kasnije i u drugim srpskim krajevima.
Njegova ceta brojala je oko 1.500 ustanika. Turci su u vreme Kandijskog
rata ponovo pokoravali oslobodene krajeve u Crnoj Gori i bezuspešno
napadali Perast i Kotor. Crnogorcima su nametali teške poreze i
ustanike ubijali i progonili, ali se oslobodilacki duh naroda više nije
mogao ugušiti. Uzalud su Turci, s 10.000 vojnika, poharali Pivljane i
Nikšicane, jer su se pridružili Srbima iz Dalmacije. Ustanici su se
sklonili u visoke planine.
Konacan, smrtni, udarac Turskoj zadace srpski ustanici 1682. godine.
Kara-Mustafa, s 250.000 vojnika, opseda Bec 1683. Srbi Dalmacije,
vidimo - godinu dana ranije, dižu ustanak pod vodstvom najmladeg brata
Stojana Jankovica, Ilije. Turci šalju protiv Srba 100.000 vojnika, ali
ustanak se samo rasplamsavao. Turska preti Mlecima da ce, posle
osvajanja Beca, krenuti na Veneciju, ako Mlecani ne umire srpske
ustanike. Mleci šalju Stojana Jankovica u štab Ilije Jankovica, ali
voda ustanka vraca brata u Mletke. Oduševljenje Srba u drugim krajevima
je veliko. U Dalmaciju prelaze Srbi iz Bosne, Hercegovine, Srbije i
Crne Gore. Medu njima i proslavljeni Bajo Pivljanin. Srbi oslobadaju,
pre turskog poraza pod Becom, današnju Dalmaciju, sem utvrdenja: Knina,
Sinja i Imotskog. Turska postaja bespomocna. Srbi prodiru kroz više
pravaca preko Bosne do reke Save i otud dovode u Dalmaciju nove srpske
porodice. Srbi na celom Balkanu i u srednjoj Evropi se dižu na ustanak
- od Komorana u Slovackoj do Kumanova i Skoplja. Poljaci stižu u pomoc
Austrijancima i razbijaju tursku opsadu Beca. Turci uzmicu i nigde ne
mogu da uspostave odbrambenu liniju. U tome im ne pomažu ni visoke
planine Hercegovine i Bosne, ni velike reke u Panoniji. Srpski ustanici
ih ometaju. Tako austrijska armija ulazi na vec oslobodene teritorije.
U ratu je i Mletacka Republika i preuzima slobodnu Dalmaciju od Srba.
Jedino ucestvuje u oslobadanju Knina, Sinja i Imotskog. Austrijska
vojska, od samo 4000 vojnika, prošetala se do Niša. Srbi su, ranije,
proterali Turke iz Srbije. Na celu ovog austrijskog odreda je Enej
Pikolomini. Kad je stigao do Prizrena, tu mu se prikljucilo 6000
srpskih ustanika, više nego što je on imao vojnika. Vojvoda Karpoš
oslobada Kumanovo i severnu Makedoniju, pa Austrijanci, bez muke, ulaze
u Skoplje i pale ga. Hercegovina i Bosna su slobodne, o Madarskoj i
Vojvodini da i ne govorimo. U poslednjim bitkama ginu: Stojan Jankovic,
Ilija Smiljanic i druge srpske vode.
U Crnoj Gori je situacija najteža. Turci je koriste da bi iz nje
zaustavili ustanicku, mletacku i austrisku vojsku. Mletacka vojska se,
i osloncem na crnogorske ustanike, nije snalazila na južnom Jadranu.
Crnogorci su u nezavidnoj situaciji. Skadarski paša Sulejman Bušatlija
im je pretio, pa su se kolebali. Da bi podigla njihov borbeni moral,
Mletacka Republika im šalje Baju Pivljanina, s nedovoljnim brojem
vojnika. Bušatlija 1685. krece u Katunsku nahiju da natera na pokornost
Srbe Crne Gore i Brda. Isprecio mu se, jedino, Bajo Pivljanin, sa
svojim momcima i nevelikim brojem Crnogoraca. Mlecani su, igrom ko zna
kakvih okolnosti, uskratili vecu vojnu pomoc. Bajo je docekao Turke kod
Vrteljke, gde je poražen i ubijen. Sulejman stiže na Cetinje i pali ga.
Crnogorce je naterao da placaju danak i da ga slušaju. Bojeci se
velikih stradanja, Crnogorci te i iduce godine ratuju na strani Turaka
i 1686. ucestvuju u neuspelom turskom napadu na Budvu.
Godine 1687, Crnogorci su se odvažili na borbu protiv Turaka. Mleci
stižu na južni Jadran i povezuju se s crnogorskim plemenima. Opsedaju
Herceg Novi, uz pomoc pridošlih Hercegovaca i Crnogoraca. Mletacki
komandanti žele da u grad udu prvi Italijani, ali ih Turci lako
odbijaju. Juriš preuzimaju Srbi iz Dalmacije i osvajaju ga. Put ka
oslobadanju Crne Gore bio je otvoren. Cetinjski vladika Visarion je
zaslužan za pridobijanje Crnogoraca na borbu. Bušatlija pokušava da
umiri Crnogorce, ali ga Kuci, krajem jeseni, potuku do nogu. 1678, u
prolece, Bušatlija pokušava da umiri Crnu Goru, ali je opet naišao na
Kuce, koji su ga porazili, mada je imao 7.000 vojnika. Crnogorci su
krajem 1688. priznali mletacku vlast, prihvatili guvernera Zana
Grbicica, koji je, sa odredom mletackih vojnika, stigao na Cetinje.
Od tada je Crna Gora pod zaštitom Mlecana. Bez obzira što je Bušatlija,
ponovo, 1692. godine zauzeo Cetinje i prognao guvernera i mletacku
posadu, Crna Gora ce izdržati taj udarac i ostatati na putu
nezavisnosti.
Mada su u drugim srpskim krajevima bojevi bili još žešci i mada su tamo
Srbi znacajnije doprineli porazu Turaka, nego u Dalmaciji i Crnoj Gori,
ti krajevi su ostali pod vlašcu ili Austrije ili Turske. Francuska je
pritekla u pomoc Turcima i napala je Austriju na zapadnim granicama, a
Turcima poslala strucnjake da joj reformišu vojsku. Austrijanci su
napustili Hercegovinu, Bosnu, Makedoniju i Srbiju. Prethodno su
razoružali srpske ustanike i ponudili im preseljenje u Austriju.
Nepokornim Srbima i onima koji nisu želeli preko Save i Dunava,
Austrijanci su palili naselja i uništavali imovinu. Nastupila je glad i
ona je primorala Srbe na pokornost Austriji i preseljenje. Hronike su
zabeležile da do Budima stiže mnogo srpskih porodica: 14 crnogorskih,
12 pecanskih, 6 prizrenskih, 8 sarajevskih, 9 kosovskih, 6
požarevackih, 5 beogradskih, itd. Tih godina, samo u Budimu je bilo
20.000 Srba. Ogorceni time, Srbi u Bosni su ubili austrijskog
feldmaršala, ali sve se desilo kako su odlucile velike sile. Turci su
se vratili u Makedoniju, Srbiju, Hercegovinu i Bosnu. Predstojace novi
ustanci i nove borbe protiv Turaka i nanovo ce velike sile ostavljati
Srbe na Balkanu na milost i nemilost Turcima, a Srbima u srednjoj
Evropi ce dozvoljavati samoupravu, a ništa, u toj samoupravi, od
državnih atributa.
Usledice nove bitke Austrije i Turske. U prvom sukobu s Turcima, u
austrijskoj vojsci je (1691) 10.000 Srba, pešaka i konjanika, pod
komandom Jovana Monastrilije, generalom iz Komorana, poreklom iz
Bitolja. Srbi kod Slankamena provaljuju u centar turske vojske i prave
pokolj - zarobljavaju 34 turske zastave! Srbi kod Sente (1697),
doprinose strahovitom porazu Turaka. Jovan Tekelija, za zasluge u ovoj
bici, dobija austrijsko plemstvo.
U osamnaestom i devetnaestom stolecu, Srbi ce u svim krajevima teško
vojevati. U mnogim bunam i ustancima - i protiv Turske, i protiv
Austrije, i protiv Madarske, i protiv Mletacke. Crnogorske bitke protiv
Turaka u ovom veku nece proci bez pomoci Srba iz okolnih pokrajina.
Hercegovci ce prednjaciti u tome. Pomažuci odbranu slobodne Crne Gore,
Hercegovci ce ciniti cuda od junaštva - vojvode Peko Pavlovic, Stojan
Kovacevic i drugi. Oni ce, cesto, izmicati Crnogorcima u junaštvu i
nepomirljivosti prema Turcima, tako da ce knjaz Nikola uhapsiti
neukrotivog Stojana Kovacevica, okovati ga i predati Turcima (Hag nije
nikakva novost). Srecom, ovaj hercegovacki junak je pobegao iz turskog
zatvora.
Kako rekosmo, bez obzira na srpska junaštva i bitke, sudbina im je
zavisila od odluka velikih sila. Tako, i kad su ratovali na strani
hrišcanskih sila protiv Turske i kad su, tim prilikama, oslobadali
znacajne teritorije, velike sile su odlucivale da se one vrate pod
tursku upravu. Srbi, tada, nisu mogli i protiv Turske i protiv
evropskih sila. Mirili su se i ostavljali oslobadenje od turskog
ropstva buducim generacijama. (12)
Usmena predanja o borbama protiv Turaka i drugih okupatora
Nabrajati sve bitke Srba protiv velikih sila nije moguce u clanku ove
namene, ali je moguce zakljuciti da te bitke nisu sacuvane u predanjima
kod potomaka u vecini srpskih krajeva. Recimo, Srbi Dalmacije,
Hercegovine, Bosne, Vojvodine, Madarske, Rumunije, Srbije, Makedoniji,
Like, Korduna, Banije, Slavonije, Baranje ne znaju ništa o njima.
(Naprimer, Srbi Baranje su ratovali protiv Madara od 1703. do 1711, ali
o tome današnje generacije Baranjaca nisu, od predaka, preuzele
nikakvog pomena). Suprotno tome, Srbi u Crnoj Gori su sacuvali usmena
predanja o bitkama na svojoj teritoriji, uz kitnjasto besedovanje i
obavezno ukljucivanje svojih rodaka u najpresudnije momente. S obzirom
da se ovim tekstom obracamo separatistima u Crnoj Gori, nadamo se da i
ovu razliku u pamcenju predackih vojevanja jednih i drugih -Srba, nece
iskoristiti za dokaz da stanovnici Crne Gore nisu Srbi. Bila bi im to
štetna poplava (inflacija) "dokaza".
1) Vasilije Krestic: "Srpsko-hrvatski odnosi i jugoslovenska ideja",
Beograd, SANU
2) "Srbija 1878 - dokumenti", Beograd, SKZ, 1978, str. 428
3) "Anticka Srbija", dr Jovan I. Deretic, Beogrd, 2000, "Sardonija".
4) Isto.
5) "Letopis popa Dukljanina", Nikola Banaševic, Beograd, SKZ, 1971,
strane: 231, 257, 258.
6) "Etnicko porijeklo Crnogoraca", dr Nikola Vukcevic, Beograd, "Sava
Mihic", 1981 - iz ovog dela uzetai su svi citati vizantijskih hronicara.
7) "Letopis popa Dukljanina", dr Slavko Mijuškovic, Titograd, "Graficki
zavod", 1967, str. 212.
8) "Anticka Srbija", Jovan I. Deretic, Beograd, 2000, "Sardonija" i
"Letopis popa Dukljanina", dr Slavko Mijuškovic, Titograd, "Graficki
zavod", 1967, str. 226/7.
9) "Etnicko porijeklo Crnogoraca", dr Nikola Vukcevic, Beograd, "Sava
Mihic", 1967. Str. 45
10) "Humska zemlja u srednjem veku", dr Siniša Mišic, Beograd,
Filozovski fakultet, 1996.
11) "Pošjetnik o Crnoj Gori i Crnogorstvu", "Dignitas-Elementa
Montenegrina", Cetinje, 1996.
12) Podaci o srpskim ustancima u 17. stolecu korišceni iz: "Istorija
Srba", Vladimir Corovic i "Pravoslavna Dalmacija", Nikodim Milaš.