Sačuvano sećanje na prećutane zločine

Danas će u Kolarčevoj zadužbini biti predstavljena knjiga Đakoma Skotija „Hrvatska operacija Oluja”, čiji je podnaslov „’Oslobađanje’ Krajine i etničko čišćenje Srba”.

Objavljena 1996. godine na italijanskom jeziku, u Rimu, Skotijeva knjiga, iako ubrzo prevedena na srpski jezik, pojavljuje se u odličnom prevodu Predraga Delibašića tek posle 15 godina, zaslugom izdavača, beogradske izdavačke kuće „Otkrovenje” i Srpskog narodnog vijeća iz Zagreba.

Đakomo Skoti, autor knjige, poznati je novinar, pesnik, pripovedač, basnopisac, esejista, istoričar i književni prevodilac, koji od 1947. godine živi u Istri, u Puli i Rijeci, a od 1982. i u matičnoj domovini Italiji. Skotijeva dela, više od 160 knjiga pisanih na italijanskom i srpskohrvatskom (hrvatskom), prevedena su na 12 jezika, a on sam mnogo je prevodio na italijanski sa srpskohrvatskog (srpskog i hrvatskog), slovenačkog i makedonskog jezika.

Operaciju „Oluja” i ono što je sledilo potom, Skoti je opisao u formi dnevničkih zapisa nastalih između 4. avgusta 1995. i 9. februara 1996. godine, a u kojima je, kao suptilni posmatrač i pisac izraženog nerva za detalj, kombinovao navode iz javnosti malo poznatih izveštaja međunarodnih organizacija na terenima Republike Srpske Krajine, svedočanstva stradalnika, počinilaca zločina i političkih stratega tih zločina, kao i izvode iz medija, da bi nazigled kroz suvoparno nizanje činjenica ispisao istinsku, dramatičnu i tragičnu fresku zapanjujućeg zločina koji se odigravao pred licem sveta, za koji je taj isti svet dok je trajao egzodus Srba iz Krajine pokazivao interesovanje, da bi ono ubrzo prestalo, pošto „Krajina nije više vest”.

Operacija „Oluja”, započeta u 5 sati ujutro 4. avgusta, formalno je okončana u 18 sati 7. avgusta 1995. godine. Hrvatska je u njoj angažovala više od 150.000 vojnika, koji su za nešto više od 80 sati zaposeli teritoriju Republike Srpske Krajine, proterali sa nje 300.000 Srba, prema prethodno urađenom planu, oslonjenom na zločin i teror, pohare, pljačku, paljevine i sistematsko uništavanje imovine izbeglih Srba.

Vrlo brzo posle tog besprimernog egzodusa, ono što se dogodilo sa izbeglicama i samom Krajinom („oslobođenom ili ponovo okupiranom od strane Hrvata”, piše Skoti), nije više „toliko interesovalo zapadne novinske redakcije i radio-televizijske studije”.

„Stranice koje slede popunjavaju ovu prazninu”, napisaće Skoti u uvodu svoje knjige, u kojoj je „predstavljen dosije o onome o čemu su malo pisale ili o čemu su ćutale zapadne novine, o onome što se dešavalo posle 8. avgusta na 10.000 i više kvadratnih kilometara Krajine, koji čine 22 odsto teritorije Hrvatske, teritorije koju je opustošila operacija ’Oluja’ i druge ’nepogode’ što su se okomile na te krajeve iz kojih je iskorenjen jedan narod koji je tamo živeo pet vekova.”

Skoti je pisao svoj dnevnik „da bi sačuvao sećanje na zločine koji su prećutani ili za koje se nije znalo”, dok su „pod ugašenim refletorima besnele palikuće, pljačkaši, ubice”, motivisan potrebom da pribavi dokumente koji omogućuju da „vesti budu manje neodređene i apstraktne”, a „činjenice konkretnije” i „motivi razumljiviji”.

„Tako neki ljudi sutra neće moći da se prave da ne znaju, da ne poznaju istinu i neće moći da kažu kako se ne osećaju krivima zbog toga što nisu znali”, napisao je Đakomo Skoti, a njegova knjiga na izvanredno uverljiv način pokazuje kako je veliko pregnuće ovog pisca imalo svoj duboki, dalekosežni smisao, koji se potvrđuje i danas, petnaest godina pošto je knjiga objavljena u izvornom izdanju.

Suočen s poraznim detaljima koji su u njoj izneti, čitalac zaista zanemi, znajući da se operacija „Oluja” i danas u Hrvatskoj slavi i uznosi na pijedestal odlučujuće „pobede” u ratu za sticanje hrvatske nezavisnosti.

----------------------------------------------------------

Promocija

Na današnjoj promociji u Kolarčevoj zadužbini govoriće autor knjige Đakomo Skoti, Savo Štrbac iz organizacije „Veritas”, dr Dušan Janjić i prevodilac knjige Predrag Delibašić.