[español / hrvatskosrpski / english] Me llamo Vladimir Kapuralin, soy ingeniero mecánico de profesión, jubilado. Fui miembro de la Unión de Comunistas de Yugoslavia SKJ desde 1967 hasta su transformación en una socialdemocracia oportunista. En ese momento, antes de la desintegración de Yugoslavia, me uní a la recién fundada Liga de Comunistas del Movimiento por Yugoslavia SK-PJ, donde continué la actividad política en un formato semilegal. Dado que, tras la contrarrevolución y la secesión, no era posible que ese partido funcionara legalmente en Croacia, buscamos la forma de fundar un nuevo partido sobre una base marxista. En ese camino, en 1996, fui uno de los doce iniciadores de la fundación del Nuevo Partido en Croacia, que sería legal y en el que los comunistas encontrarían su identidad política. El partido se fundó en 1997, y yo fui uno de sus fundadores...
RED PLANET: Intervju s Vladimirom Kapuralinom
Zovem se Vladimir Kapuralin, po zanimanju sam diplomirani inženjer strojarstva, u penziji. Bio sam član Saveza komunista Jugoslavije SKJ od 1967. godine do njegove transformacije u oportunističku socijaldemokraciju. U to vrijeme, prije dezintegracije Jugoslavije, pristupio sam novoosnovanom Savezu komunista – pokretu za Jugoslaviju SK-PJ, nastavljajući političko djelovanje u poluilegalnom formatu. S obzirom da toj partiji realno nije bilo moguće legalno djelovanje u Hrvatskoj nakon kontrarevolucije i secesije, tražili smo mogućnost osnivanja nove partije na marksističkoj osnovi. Na tom putu 1996. godine, bio sam jedan od 12-orice inicijatora za osnivanje nove partije u Hrvatskoj, koja bi bila legalna i u kojoj bi svoj politički identitet našli komunisti. Partija je osnovana 1997. godine i bio sam jedan od njenih osnivača. Paralelno radio sam i na osnivanju Društva Josip Broz Tito.
PITANJA
Kada i zašto ste osnovali Socijalističku radničku partiju Hrvatske SRP?
Socijalistička radnička partija osnovana je 25. oktobra 1997. godine. Njen prvi predsjednik bio je prof. dr. Stipe Šuvar, visoko pozicionirani kadar iz socijalističkog razdoblja, koji nije promijenio svoje stavove i ideje. Osnovali smo je, kako sam naveo u uvodu, da bi mogli legalno djelovati s pozicije autentične antikapitalističke ljevice.
Kakvo je stanje komunističkog pokreta u Hrvatskoj?
Stanje komunističke ideje i pokreta u Hrvatskoj je ekstremno nepovoljno. Stigmatizacija ideje socijalizma je poprimila takve razmjere da je aktivno javno djelovanje na našem programu postalo čak opasno za ekonomsku egzistenciju. Paradoksalno je da su i pojedine antifašističke organizacije postale paravan za antikomunizam. O socijaldemokraciji reformiranog dijela nekadašnjih članova Saveza komunista nije vrijedno trošiti riječi. Zaključit ću da je SRP sa svojim programom i idejama remetilački faktor na političkoj sceni Hrvatske. Sportskim rječnikom rečeno: mi igramo utakmicu na tuđem terenu po pravilima protivničke strane i u takvim uvjetima bez materijalnih sredstava uspjeli smo opstati četvrt stoljeća.
Kakva je vaša analiza Jugoslavije, koji su bili njeni uspjesi i pogreške?
Ako pod Jugoslavijom mislimo na Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, onda bi njene uspjehe mogli kronološki predstavit na sljedeći način: Početna faza odnosila se na ispunjavanje obaveza koje je partija preuzela na sebe kako bi motivirala narod za pristupanje Narodnooslobodilačkoj borbi i socijalističkoj revoluciji 1941. – 1945. godine, za vrijeme nacističke okupacije u II. svjetskom ratu. Podijeljena je zemlja seljacima bezzemljašima, s determiniranim zemljišnim maksimumom. Vlasništvo nad proizvodnim sredstvima u industriji, rudarstvu, prometu, energetici, poljoprivrednoj i prehrambenoj industriji preuzela je država, da bi, već u prvoj polovici 50-ih godina prošlog stoljeća, upravljanje bilo preneseno na zaposlene po modelu samoupravljanja. Bio je to prvi takav primjer u svijetu. Jugoslavija je od prijeratne ruralne, industrijski nerazvijene zemlje, krenula krupnim koracima modernosti, sistemski se ostvaruju osnovni ciljevi Komunističke partije na svim razinama te dolazi do dubokih strukturnih promjena u društvu. Ubrzano se iskorjenjuje nepismenost, rastu higijenski, prehrambeni i zdravstveni standardi, zemlja se industrijalizira. Višak vrijednosti nije više profit koji ide u džepove kapitalista, nego dohodak iz kojega se alimentira, po osnovi solidarnosti, školstvo, zdravstvo, znanost, stanogradnja, kultura… U 60-im godinama prošlog stoljeća, Jugoslavija je jedna od najbrže rastućih ekonomija svijeta. U brodogradnji je bila druga ili treća zemlja na svijetu. U 10 godina, od 1960. do 1970., kupovna moć povećana je 100%. To je postignuto dijelom konzumacijom inozemnih kredita, ali uz punu suverenost, bez ustupanja nekretnina i infrastrukture stranom vlasništvu, što je omogućilo i da na međunarodnim tenderima Jugoslavija dobiva poslove izgradnje mostova, puteva, brana na akumulacionim jezerima i slično na Bliskom istoku, Africi, Južnoj Americi. Ima radilišta u Holandiji i Njemačkoj. Na međunarodnom planu sprovodi miroljubivu politiku i jedna je od osnivačica Pokreta nesvrstanih, koji je okupljao većinu država u svijetu. Njeni su se stavovi uvažavali, a mišljenje tražilo, vodila je samostalnu politiku punog suvereniteta. Za vrijeme njenog postojanja bio je to najduži period mira i prosperiteta na ovim prostorima.
Ako uzmemo u obzir da je radničko samoupravljanje conditio sine qua non u procesu oslobođenja rada i ljudske emancipacije, onda pogreške i nedostaci mogu biti posljedica ljudskog faktora. Tako je bilo i u Jugoslaviji. S protekom vremena, dio partijskih i rukovodećih struktura se birokratizirao, Savez komunista je liberalizirao ulazak u članstvo i dopustio neselektivno pristupanje, što je dovelo do kvantitativnog rasta članstva nauštrb kvalitativnog. Klasno idejni identitet partije je slabio, a nacionalni je rastao, što je imalo utjecaja na razinu klasne svijesti i solidarnosti samih radnika samoupravljača. Naravno, ne smijemo zanemariti niti utjecaj vjerskih zajednica, naročito na mlade. Sam podatak da je 90-ih nakon kontrarevolucije i secesije od 298.000 članova Saveza komunista Hrvatske 97.000 njih prešlo u Hrvatsku demokratsku zajednicu (HDZ), krovnu stranku Hrvatske klerofašističke desnice, 46.000 ostalo je u reformiranoj Socijaldemokraciji, a ostatak je izašao. Dio se pasivizirao, a dio je tražio nove puteve angažmana, poput nas komunista.
Svi ti početni nedostaci, koji su popratne pojave uvođenja novih modela za koje je potreban određeni period da bi se proces stabilizirao, ne bi sami po sebi doveli do kontrarevolucije i secesije 90-ih da se nisu dogodili tektonski društveno politički poremećaji u Evropi padom Berlinskog zida i raspadom SSSR-a.
Je li Hrvatskoj bilo bolje u sastavu Jugoslavije?
Apsolutno. U esencijalnom smislu, Hrvatska je bila dio samoupravne socijalističke zajednice i radnici nisu bili plijen kapitalističke eksploatacije. Između socijalističkih republika nisu postojale granice i građani su slobodno cirkulirali i komunicirali na cijelom teritoriju. Bila je i dio snažnijeg subjekta, zajedničke države. Od ukupnog broja stanovništva Jugoslavije, koji je 1991. godine dosegao broj nešto iznad 23.500.000 stanovnika, hrvatski korpus je činilo oko 4.700.000 stanovnika, koji je na zadnjem popisu stanovništva Hrvatske 2021. godine spao ispod 3.900.000 stanovnika nepovoljne starosne strukture. Posljedica je to protjerivanja 250.000 do 300.000 građana srpske nacionalnosti, koji su vjekovima živjeli u Hrvatskoj, zatim masovni odlazak mladih ljudi u fertilnoj dobi u inozemstvo u potrazi za poslom i pad nataliteta U egzistencijalnoj domeni, socijalna i humana prava omogućavala su većini građana dostojan život od rezultata svoga rada. Kao što sam već spomenuo, obrazovanje do najvišeg stupnja bilo je dostupno svima, to se također odnosilo i na zdravstveno osiguranje, stanogradnju. Prekovremeni rad se radnicima plaćao, rad u smjenama po većoj tarifi, jedanput godišnje radnici su dobivali subvenciju za godišnji odmor. Poduzeća iz kontinentalnog djela imala su radnička odmarališta na moru, a ona iz litoralnog dijela u unutrašnjosti na planinama. Postojala su dječja odmarališta i rekreacioni centri. Radnici su imali i besplatnu pravnu zaštitu u slučaju spora s vlastitom firmom. Nakon kontrarevolucije i secesije 90-ih, ukinuta su mnoga radnička prava, ukinuto je oko 700.000 radnih mjesta, jer je republička privreda bila većim djelom orijentirana na međurepubličku razmjenu, tako da je preko noći izgubljeno preko pola tržišta. Pokrenuta je stihijska privatizacija. Na domaćem terenu, plan je bio da budućom privredom upravlja 200 probranih obitelji. Strani investitori kupovali su poduzeća kako bi koristili infrastrukturu i gašenjem proizvodnje eliminirali konkurenciju za svoju istovjetnu proizvodnju. Deseci pa i stotine hiljada radnika nije dobivalo plaću od nekoliko mjeseci do više od godine dana. Dolazili su na posao da bi zadržali radna mjesta.
Kako ste doživjeli raspad Jugoslavije?
Teško, kao i svi oni koji nisu otvarali šampanjce nakon njenog ukidanja. Ali nisam si dozvolio da nada mnom prevladaju emocije i frustracije i blokiraju onaj kognitivni dio. Upotrijebio sam snagu i energiju tražeći izlaz i rješenja, kao što sam djelomično naveo u uvodu.
Ima li nostalgije za Jugoslavijom?
Naravno, svatko tko je u stanju realno percipirati situaciju, dakle posljedice kontrarevolucije i secesije, mora osjetiti izvjesnu dozu nostalgije. Mada ja za sebe izbjegavam koristiti taj termin, za sebe kažem da sam jugorealist, svjestan njenih prednosti, nedostataka i sadašnje političke situacije, koja u svim republikama provodi stigmatizaciju svega što je u vezi Jugoslavije i socijalizma. Da se Jugoslavija hipotetski ponovno sastavi, ona bi bila kapitalistička država, članica zločinačkog NATO-a i nesposobne poslušne američke marionete EU. Stoga je moj kredo borba za socijalizam. Kad se ostvari socijalizam, onda će i ljudi koji žive na određenom prostoru i govore iste ili slične jezike naći rješenja koja im najbolje odgovaraju.
Zalaže li se stranka za ujedinjenje bivših jugoslavenskih saveznih republika u novu jugoslavensku državu?
Mislim da sam bit iznio u prethodnom odgovoru. Ali kad bi se takva hipotetska mogućnost pojavila, podrazumijeva se da bi je prihvatili. Međutim, da budem potpuno jasan, mi nismo nikad ni prekinuli kontakte i komunikaciju s našim drugovima iz ostalih republika. U Beogradu je 2011. godine osnovana Koordinacija komunističkih i radničkih partija s jugoslavenskog prostora. Organizacioni model je da svake dvije godine predsjedava partija iz druge republike. Konkretno, sljedeći sastanak Koordinacije održat će se 9. oktobra u Bosni i Hercegovini.
Što mislite o Josipu Brozu Titu?
O Josipu Brozu Titu napisani su tuceti knjiga, članaka, rasprava, znanstvenih radova na mnogim svjetskim jezicima. Govoriti o značajnim povijesnim ličnostima koje su kreirale događaje i projekte, koji tvore svjetsku povijest, kamo spada i Josip Broz Tito, u okvirima jednog pitanja nije zahvalno, ali navest ću najosnovnije. Tito je kao predratni revolucionar uspio organizaciono i idejno stabilizirati partiju koju su bile počele nagrizati frakcije. Od 1937. godine, pod njegovim vodstvom partija je bila u stanju predvidjeti nadolazeće događaje i pripremiti se za njih. Bio je jedinstveni vojskovođa II. svjetskog rata pod čijim su vodstvom narodi Jugoslavije samoorganizirano i uspješno vodili jedan od najvećih, zapravo jedini ozbiljni unutrašnji otpor Hitleru i njegovim domaćim i stranim pomagačima, čije su oružane snage do kraja rata dosegle brojku od 800.000 boraca, osposobljenih da osim taktičkih operacija izvršavaju i one frontovske. Po završetku rata, ukinuta je kraljevina i uspostavljena federativna republika na osnovama socijalističkog društvenog uređenja. Vraćeni su teritoriji koji su nakon I. svjetskog rata i tokom II. svjetskog rata otuđeni. Pod njegovim vodstvom uvedeno je samoupravljanje. Na vanjskom planu, svojim energičnim stavom uspio je sačuvati državni suverenitet. S četvoricom svjetskih državnika, premjerom Indije Jawaharlaom Nehruom, predsjednikom Egipta Gamalom Abdelom Nasserom, predsjednikom Gane Kwameom Nkrumahom i predsjednikom Indonezije Sukarnom, osnovan je 1961. godine u Beogradu Pokret nesvrstanih, koji je okupljao većinu zemalja svijeta. Tito je bio uspješan državnik uvažavan u međunarodnim odnosima. O ugledu kojeg je uživao u svijetu zorno govori broj ulica i trgova koje i danas nose njegovo ime u mnogim gradovima svijeta, dok u Hrvatskoj vazalnoj tvorevini stvari idu drugim putem: u metropoli njegovo se ime skida s jednog od važnijih trgova, klerofašistička retrogradna desnica ga proglašava zločincem, a političke elite izbjegavaju spominjati i samo njegovo postojanje. O stvarnoj Titovoj veličini možda najbolje govore dva detalja: iskreno iskazana bol Jugoslavena u trenutku njegovog odlaska sa životne scene, koji nije mogao biti odglumljen, i prisustvo 218 delegacija iz 126 država na njegovom posljednjem ispraćaju, što ga čini jednim od najvećih ispraćaja modernog doba.
Kakav je samoupravni socijalizam on prakticirao u Jugoslaviji?
Uloga samoupravnog socijalizma u Jugoslaviji bila je transfer odlučivanja s centralnih državnih struktura na radnu sredinu i mjesto prebivanja, čime se oslobađa rad, radnik samoupravljač preuzima na sebe brigu o vlastitoj sudbini i ostvaruje potpunu demokraciju, onu ekonomsku, socijalnu i političku. Za postizanje tog cilja potrebna je određena razina klasne svijesti koja nije bila ispunjena. Ali to se ne odnosi samo na Jugoslaviju. Općenito možemo reći da evolucija ljudske svijesti nije slijedila evoluciju nekih drugih ljudskih vještina. Ona je danas čak na nižoj razini od one pred sto godina. „Novoljevičari“ danas da bi izbjegli spominjanje socijalizma, koji je duboko stigmatiziran u građanskom društvu, koriste eufemizam „direktna demokracija“, koja u svojoj osnovi nije ništa drugo nego „nepočešljano samoupravljanje“.
Zašto je izbio Balkanski rat i kako ste doživjeli taj rat?
Balkanski rat ili ratovi na jugoslavenskom prostoru 90-ih nastali su kao posljedica nejednakih principa međunarodne zajednice, odnosno grupe imperijalističkih hegemona, u tretiranju jugoslavenskih naroda. U socijalističkoj Jugoslaviji, međunacionalni odnosi šest konstitutivnih naroda, triju jezika i triju konfesija bilo je riješeno na zadovoljavajući način. Problemi nastaju njenim ukidanjem, pojednostavljeno rečeno: ono što je bilo dopušteno jednima, nije bilo dopušteno drugima. Kad su hrvatski nacionalisti nezadovoljni ostankom u Jugoslaviji izrazili namjeru da izađu iz nje, onda im je rečeno „da, vi to možete“. Kad su Srbi iz Hrvatske, koji tu žive stoljećima i koji su dali ogroman doprinos u oslobađanju zemlje od okupatora i njegovih domaćih slugu za vrijeme Narodnooslobodilačkog rata, nezadovoljni ukidanjem statusa konstitutivnog naroda, kojeg je u Hrvatskoj bilo 15% u tzv. Božićnom ustavu donesenom 22. decembra 1990.godine, i opravdano zabrinuti za svoju sigurnost pod utjecajem još uvijek prisutnog sjećanja na stradanja tokom Narodnooslobodilačkog rata i najavama novih desnih, pa i revanšističkih pojava u hrvatskom društvu, izrazili namjeru da iz takve Hrvatske izađu, onda im je rečeno „ne, vi to ne možete“. Isto se ponovilo i u Bosni i Hercegovini. Bio je to idealan recept za rat i on je po svome karakteru bio klasični međunacionalni i međukonfesionalni oružani sukob sa svim elementima građanskog rata, u kojem se radnička klasa jedne nacionalnosti borila protiv radničke klase druge nacionalnosti za interese svojih izrabljivača.
Kakva je vaša analiza u vezi Kosova: treba li biti neovisno, dio Srbije ili Albanije?
I u slučaju Kosova i Metohije vrijede principi koje sam naveo u prethodnom odgovoru. Srbi su jednostavno bili „dežurni“ krivci za sve vezano uz raspad Jugoslavije. Kad su željeli izaći iz Hrvatske, bili su krivi, kad su se suprotstavili izlasku Bosne i Hercegovine iz Jugoslavije, bili su krivi, i kad su se suprotstavili secesiji Kosova i Metohije, opet su bili krivi. Kosovo i Metohija bila je koljevka srpske državnosti i kulture. U okviru Jugoslavije, statusno je spadala u nerazvijena područja i kao takva bila konzument sredstava iz federalnog fonda koja je federacija namijenila za razvoj nerazvijenih područja, što je doprinijelo rastu standarda. Građene su obrazovne i visokoobrazovne ustanove, industrijska postrojenja, sportski, kulturni i zdravstveni objekti. Usprkos svega, dolazilo je do povremenih napetosti, a prvi ozbiljniji nemiri krenuli su 80-ih, neposredno nakon Titovog odlaska sa životne scene. Secesija Kosova je američki projekt. Ono nije suvereni državni subjekt. Njegovo osnivanje protivno je međunarodnom pravu i Rezoluciji 1244 UN-a. Ono je samo nastavak zločinačke agresije bez presedana 19 država NATO saveza na čelu s Amerikom protiv Savezne republike Jugoslavije 1999. godine. Stvaranjem protektorata Kosova i Metohije, omogućeno je otvaranje najveće NATO baze, Bondsteel, u tom dijelu Evrope, kao odskočne daske na pravcu opkoljavanja Rusije i Kine. Kosovo i Metohija dio je Srbije i kao takvo treba ostati, uz punu autonomiju.
Postoji li fašistička opasnost u Hrvatskoj?
U preambuli Ustava republike Hrvatske stoji da se njena suverenost temelji na odlukama Zemaljskoga antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Hrvatske iz 1943., nasuprot proglašenju Nezavisne Države Hrvatske 1941. Prema tome, Hrvatska bi trebala biti antifašistička. Ali taj je diskurs vrlo malo u opticaju. On se koristi prema potrebi, uglavnom za vanjsku upotrebu. U svakodnevnoj internoj retorici, Hrvatska ja nastala kao rezultat oružanog sukoba o kojemu je prije bilo riječi i da je taj rat isto bio antifašistički, mada su u njemu poništeni svi rezultati postignuti u Narodnooslobodilačkom ratu i revoluciji. Uništeno je između 3.000 i 4.000 spomen obilježja na događaje i stradanja iz antifašističkog rata, zabilježena je i pojava ustaških znakova, naziva i simbola.
Za hrvatsku vladu ne može se reći da je otvoreno profašistička. Ona se trudi prikazati se kao centristička, međutim benevolentna je prema pojavama koje imaju u sebi prizvuk fašizma, a prisutne su u svim porama društva, od sporta pa na dalje, i pušta ih da kažu ono što ona ne smije. U tom segmentu zakazao je obrazovni sistem, koji mladu generaciju ne educira dovoljno o opasnostima fašizma.
Kakva je vaša analiza hrvatske države?
Hrvatska je nesuverena mala vazalna zemlja, koja ne donosi vlastite odluke, već sprovodi direktive svojih gospodara ili čeka da vidi njihove odluke. Članica je EU, koja je instrument američkih interesa i radi na štetu vlastitih građana. Pristupila je zločinačkom NATO savezu, ne tražeći za to potvrdu građana na referendumu. U sklopu toga, počinila je mnogo zla prema ionako ranjivim skupinama, koje bježeći traže spas i bolje uvjete života napuštajući vlastite zemlje, gdje sukobe potiče Amerika sa svojim NATO saveznicima. Hrvatsku potresaju brojne afere, gotovo na tjednoj bazi, u kojima se otkrivaju milijunske malverzacije, koje su gotovo u 100% slučajeva povezane s nekim vladinim činovnikom, ali zbog toga vladi rejting u anketama ne pada niti za jedan postotni poen. Hrvatska je jedna visoko korumpirana besperspektivna prezadužena država koju masovno napuštaju pojedinci i familije. Hrvatska je rasprodala većinu privrednih i turističkih objekata, procesnu industriju, gotovo svu financijsku supstancu, telekomunikacije. U sljedećoj fazi rasprodat će poljoprivrednu zemlju i nakon toga su na redu vode.
Imate li odnose s drugim komunističkim partijama u svijetu?
Imamo, i to dobro uhodane. Prve kontakte s inozemnim partijama komunističkog i radničkog karaktera ostvario sam još prije osnivanja SRP-a, a dio kontakata donio je u partiju i osnivač i prvi predsjednik Stipe Šuvar. Dio smo velike grupe komunističkih i radničkih partija organiziranih unutar Solidneta. Zavisno od mogućnosti, učestvujemo u brojnim međunarodnim konferencijama, kongresima, jubilarnim obilježavanjima i slično. Naši Mladi socijalisti surađuju u okviru Svjetske federacije demokratske omladine (WFDY). Jedina smo veza iz Hrvatske sa Svjetskim mirovnim vijećem (WPC), također jedina smo veza sa Svjetskom federacijom klasno orijentiranih sindikata (WFTU). Imamo dugogodišnju plodnu suradnju s Nacionalnom koordinacijom za Jugoslaviju – Jugocoord iz Italije. Kao što sam već naveo, 11 godina učestvujemo u radu Koordinacije radničkih i komunističkih partija s jugoslavenskog prostora. Zatim, tu je i čitav niz bilateralnih i multilateralnih tematskih susreta i sastanaka.
Koju funkciju obavljate?
Jedan sam od osnivača partije, dugo godina bio sam član užeg vodstva partije, član predsjedništva i Glavnog odbora, prema internoj nomenklaturi. Od 2012. godine do 2016. godine, bio sam predsjednik partije. Od samog početka, na čelu sam Odbora za međunarodne odnose.
Zahvaljujem na prilici kojom ste mi dali mogućnost da iznesem svoje stavove u vašem glasilu, što je priznanje i mojoj partiji.
ENTREVISTA AL PARTIDO SOCIALISTA DE LOS TRABAJADORES DE CROACIA (SOCIALIST WORKER´S PARTY OF CROATIA)
- Cuándo y por qué fundó el Partido Socialista de los Trabajadores de Croacia SRP
El Partido Socialista de los Trabajadores se fundó el 25 de octubre de 1997. Su primer presidente fue el prof. Dr. Stipe Šuvar, un cuadro muy posicionado del periodo socialista, que no cambió sus opiniones e ideas. La fundamos para poder actuar legalmente desde la posición de la auténtica izquierda anticapitalista.
- ¿Cuál es la situación del movimiento comunista en Croacia?
La situación de la idea y el movimiento comunista en Croacia es extremadamente desfavorable. La estigmatización de la idea del socialismo ha alcanzado tales proporciones que una aparición pública activa en nuestro programa se ha convertido incluso en un peligro para la existencia económica de sus miembros. Resulta paradójico que ciertas organizaciones antifascistas se hayan convertido en anticomunistas. Sobre la transformación de algunos de los antiguos miembros de la Liga del SK comunista en socialdemócratas no vale la pena gastar palabras. Concluiré que, de hecho, el SRP, con su programa e ideas, es un factor disruptivo en la retrógrada escena política de Croacia. En el lenguaje deportivo, jugamos un partido en el campo del adversario según las reglas del bando contrario. Y en tales condiciones, sin recursos materiales, conseguimos sobrevivir durante un cuarto de siglo.
- ¿Cuál es vuestro análisis de Yugoslavia, cuáles fueron sus aciertos y errores?
Si por Yugoslavia entendemos la República Federal Socialista de Yugoslavia, sus éxitos podrían presentarse cronológicamente de la siguiente manera: La primera fase se refiere al cumplimiento de las obligaciones que el partido asumió para motivar al pueblo a unirse a la Lucha de Liberación Nacional NOB y a la revolución socialista en 1941-1945, durante la ocupación nazi en la Segunda Guerra Mundial. La tierra fue distribuida a los campesinos sin tierra, con un máximo de tierra determinado. La propiedad de los medios de producción en la industria, la minería, el transporte, la energía, la agricultura y la industria alimentaria fue asumida por el Estado, y ya en la primera mitad de los años 50, la gestión fue transferida a los trabajadores según el modelo de autogestión. Fue el primer ejemplo de este tipo en el mundo. De ser un país rural e industrialmente subdesarrollado antes de la guerra, Yugoslavia dio grandes pasos hacia la modernidad, los objetivos básicos del Partido Comunista se estaban realizando sistemáticamente a todos los niveles y se estaban produciendo profundos cambios estructurales en la sociedad. El analfabetismo se estaba erradicando rápidamente, los niveles de higiene, alimentación y salud estaban creciendo, el país se estaba industrializando. La plusvalía ya no era un beneficio que iba a parar a los bolsillos de los capitalistas, sino una renta de la que se nutrían la solidaridad, la educación, la sanidad, la ciencia, la construcción de viviendas, la cultura...
En los años sesenta, Yugoslavia era una de las economías de más rápido crecimiento del mundo. En construcción naval, era el segundo o tercer país del mundo. En 10 años, de 1960 a 1970, el poder adquisitivo de los ciudadanos aumentó un 100%. Esto se consiguió en parte gracias a la utilización de préstamos extranjeros, pero con plena soberanía, sin la cesión de bienes inmuebles e infraestructuras a la propiedad extranjera, lo que hizo posible para Yugoslavia la construcción de puentes, carreteras, presas en lagos embalsados, etc. en licitaciones internacionales, en Oriente Medio, África, Sudamérica. En el plano internacional, aplicamos una política de coexistencia pacífica y fuimos uno de los fundadores del movimiento de los no alineados, que reunía a la mayoría de los países del mundo. Se respetaban nuestros puntos de vista y se pedía nuestra opinión, llevábamos una política independiente de plena soberanía. Durante su existencia, fue el período más largo de paz y prosperidad en esta región.
Si tenemos en cuenta que la autogestión de los trabajadores es una condición sine qua non en el proceso de liberación laboral y de emancipación humana, entonces los errores y las deficiencias pueden ser el resultado del factor humano. Lo mismo ocurrió en Yugoslavia. Con el paso del tiempo, parte de las estructuras del partido y de la dirección se burocratizaron, la Liga de los Comunistas SK liberalizó la admisión a la afiliación y permitió un acceso no selectivo, lo que condujo a un crecimiento cuantitativo de la afiliación, en detrimento de la calidad. La identidad ideológica de clase del partido se debilitaba, mientras que la nacional crecía, lo que repercutía en el nivel de conciencia de clase y de solidaridad de los propios trabajadores autogestionarios. Por supuesto, no hay que ignorar la influencia de las comunidades religiosas, especialmente en los jóvenes. El mismo hecho de que en los años 90, tras la contrarrevolución y la secesión, de los 298.000 miembros de la Liga de Comunistas de Croacia SKH, 97.000 de ellos se pasaron a la Unión Democrática Croata HDZ, el partido paraguas de la derecha fascista clerical croata, 46.000 permanecieron en la socialdemocracia reformada, el resto abandonó el partido, algunos se volvieron pasivos y otros buscaron nuevas formas de compromiso, como nosotros, los comunistas.
Todas estas deficiencias iniciales, que son efectos secundarios de la introducción de nuevos modelos, para los que se necesita un cierto período para que el proceso se estabilice, no habrían conducido por sí solas a la contrarrevolución y a la secesión en los años 90, si no se hubieran producido en Europa perturbaciones sociopolíticas tectónicas debidas a la caída del Muro de Berlín y al derrumbe de la URSS.
- ¿Estaba mejor Croacia siendo parte de Yugoslavia?
Sin lugar a dudas. En un sentido esencial, Croacia formaba parte de una comunidad socialista autogestionada y los trabajadores no eran presa de la explotación capitalista. No había fronteras entre las repúblicas socialistas y los ciudadanos circulaban y se comunicaban libremente por todo el territorio. Además, formaba parte de una entidad más fuerte, el Estado común... De la población total de Yugoslavia, que en 1991 alcanzó una cifra ligeramente superior a los 23.500.000 habitantes, la parte croata constaba de unos 4.750.000 habitantes, que según el último censo de Croacia en 2021 descendió a menos de 3.900.000 habitantes con una estructura de edad desfavorable. Esto es el resultado de la expulsión de entre 250.000 y 300.000 ciudadanos de nacionalidad serbia, que vivían en Croacia desde hace siglos, y luego la salida masiva de jóvenes en edad fértil al extranjero en busca de trabajo, lo que provoca un descenso de la natalidad.
En el ámbito existencial, los derechos sociales y humanos permitieron a la mayoría de los ciudadanos vivir una vida digna con los resultados de su trabajo. Como ya he mencionado, la educación hasta el nivel más alto estaba al alcance de todos, esto también se aplicaba al seguro médico y a la vivienda. Los trabajadores cobraban las horas extraordinarias, el trabajo por turnos a una tarifa más alta, una vez al año los trabajadores recibían un subsidio para las vacaciones. Las empresas de la parte continental tenían centros turísticos para los trabajadores en el mar, y las de la parte litoral, en el interior, en las montañas. Había complejos infantiles y centros de recreo. Los trabajadores también tenían protección legal gratuita en caso de conflicto con su propia empresa. Tras la contrarrevolución y la secesión de los años 90, se suprimieron muchos derechos de los trabajadores, se perdieron unos 700.000 puestos de trabajo, ya que la economía de la república se orientó mayoritariamente hacia el intercambio interrepublicano, por lo que "de la noche a la mañana" se perdió más de la mitad del mercado. Se puso en marcha una privatización. En Croacia, el plan era que la futura economía fuera gestionada por 200 familias seleccionadas. Los inversores extranjeros compraron empresas para utilizar las infraestructuras y eliminar la competencia de su idéntica producción mediante el cierre de la misma. Decenas e incluso cientos de miles de trabajadores no cobraron, desde unos meses hasta más de un año. Fueron a trabajar para mantener sus puestos de trabajo.
- ¿Cómo vivisteis la desintegración de Yugoslavia?
Fue difícil, como para todos aquellos que no abrieron una botella de champán tras su disolución. Pero no me dejé vencer por las emociones y las frustraciones y bloqueé mi intelecto cognitivo. Utilicé mi fuerza y energía buscando una salida y soluciones a los problemas.
- ¿Hay nostalgia de Yugoslavia?
Por supuesto, cualquiera que sea capaz de percibir de forma realista la situación, es decir, las consecuencias de la contrarrevolución y la secesión, la gente siente cierta nostalgia. Aunque evito utilizar ese término para mí, digo que soy un realista yugoslavo, consciente de sus ventajas e inconvenientes en comparación con la situación política actual, que en todas las repúblicas lleva a cabo la estigmatización de todo lo relacionado con Yugoslavia y el socialismo. Si Yugoslavia fuera hipotéticamente reensamblada, sería un estado capitalista, miembro de la criminal alianza de la OTAN y una incompetente y obediente marioneta estadounidense parte de la UE. Por lo tanto, mi creencia es la lucha por el socialismo. Cuando se logre el socialismo, las personas que vivan en una zona determinada y hablen el mismo idioma o idiomas similares encontrarán las soluciones que más les convengan.
- ¿Preconiza el partido la unión de las antiguas repúblicas federales yugoslavas en un nuevo Estado yugoslavo?
Si surgiera esa hipotética posibilidad, huelga decir que la aceptaríamos. Sin embargo, para ser completamente claros, nunca hemos interrumpido los contactos y la comunicación con nuestros camaradas de otras repúblicas. En Belgrado, en 2011, se estableció la coordinación de los partidos comunistas y obreros del área yugoslava. Cada república tiene una presidencia de dos años. Concretamente, la próxima reunión de la Coordinación se celebrará el 9 de octubre de este año en Bosnia y Herzegovina.
- ¿Qué piensa de Josip Broz "Tito"?
Sobre Josip Broz Tito se han escrito decenas de libros, artículos, debates y trabajos científicos en muchos idiomas del mundo. Hablar de las figuras históricas significativas que crearon acontecimientos y proyectos, que forman parte de la historia mundial, incluido Josip Broz Tito, en el marco de una pregunta no es suficiente, pero mencionaré las más básicas. Como revolucionario de preguerra, Tito consiguió estabilizar organizativa e ideológicamente el partido, que había empezado a erosionarse por las luchas internas entre facciones. A partir de 1937, bajo su dirección, el partido pudo prever los acontecimientos venideros y prepararse para ellos. Fue un líder militar único en la Segunda Guerra Mundial, bajo cuya dirección los pueblos de Yugoslavia se autoorganizaron y dirigieron con éxito una de las mayores, de hecho, la única resistencia interna seria a Hitler y sus ayudantes, cuyas fuerzas armadas al final de la guerra alcanzaron el número de 800.000 combatientes, entrenados para llevar a cabo operaciones frontales además de operaciones de guerrilla. Tras el final de la guerra, el reino fue abolido y se estableció una república federal sobre la base de un sistema económico y político socialista. Se devolvieron los territorios que, tras la Primera Guerra Mundial y durante la Segunda, habían sido anexionados por otros estados. Bajo su dirección se introdujo la autogestión.
En el exterior, con su actitud enérgica, consiguió preservar la soberanía del Estado. Con otros cuatro estadistas mundiales: El Primer Ministro de la India, Jawaharlal Nehru, el Presidente de Egipto, Gamal Abdel Nasser, el Presidente de Ghana, Kwame Nkrumah, y el Presidente de Indonesia, Sukarno, fundaron en 1961 en Belgrado el Movimiento de Países No Alineados. Tito fue un estadista de éxito, respetado en las relaciones internacionales. El número de calles y plazas que aún llevan su nombre en muchas ciudades del mundo habla claramente de la reputación de la que gozaba en el mundo. Mientras que en Croacia, una creación imperialista vasalla, las cosas van por otro lado, en la capital, Zagreb, su nombre fue retirado de una de las plazas más importantes, la derecha retrógrada clerical-fascista lo declara criminal, y las élites políticas evitan incluso mencionar su existencia. Dos detalles son quizá los que mejor hablan de la verdadera grandeza de Tito, el dolor sinceramente expresado por los yugoslavos en el momento de su muerte, que no pudo ser fingido, y la presencia de 218 delegaciones de 126 países en su funeral, que lo convierte en el mayor funeral de los tiempos modernos.
- ¿Y qué opináis sobre el socialismo autogestionado que se practicó en Yugoslavia?
El papel del socialismo autogestionario en Yugoslavia fue la transferencia de la toma de decisiones de las estructuras centrales del Estado al lugar de trabajo y de residencia. Lo que libera el trabajo, el trabajador autogestionado se hace cargo de su propio destino y logra una democracia completa, económica, social y política. La consecución de este objetivo requiere un cierto nivel de conciencia de clase, que no se ha alcanzado. Pero esto no se aplica sólo a Yugoslavia. En general, podemos decir que la evolución de la conciencia humana no siguió la evolución de algunas otras habilidades humanas. Hoy en día, se encuentra incluso en un nivel inferior al de hace cien años. Los "nuevos izquierdistas" de hoy, para evitar mencionar el socialismo, que está profundamente estigmatizado en la sociedad civil, utilizan el eufemismo "democracia directa", que en el fondo no es otra cosa que "autogestión".
- ¿Por qué estalló la Guerra de los Balcanes y cómo vivió usted esa guerra?
La guerra de los Balcanes, o las guerras en el territorio yugoslavo en los años 90, surgieron como resultado de los principios desiguales de la comunidad internacional, es decir, de un grupo de hegemonías imperialistas en el tratamiento de los pueblos yugoslavos. En la Yugoslavia socialista, las relaciones interétnicas de seis naciones constituyentes, tres lenguas y tres confesiones se resolvieron de forma satisfactoria. Los problemas surgen con su abolición, por decirlo de forma sencilla, que lo que se permitía a unos, no se permitía a otros. Cuando los nacionalistas croatas, descontentos con Yugoslavia, expresaron su intención de abandonarla, se les "dijo" que podían hacerlo. Cuando los serbios de Croacia, que han vivido allí durante siglos y que contribuyeron enormemente a la liberación del país de los ocupantes y sus sirvientes domésticos durante la Guerra de Liberación Nacional NOB, se mostraron insatisfechos con la abolición del estatus de pueblo constituyente, que en Croacia fue del 15% en el momento de aceptar la llamada Constitución de Navidad, adoptada el 22 de diciembre de 1990, y estaban justificadamente preocupados por su seguridad, bajo la influencia del recuerdo aún presente de los sufrimientos durante la Guerra de Liberación Nacional y, con los anuncios de nuevos fenómenos derechistas e incluso revanchistas en la sociedad croata, expresaron su intención de abandonar tal Croacia, entonces se les "dijo", no podéis hacerlo. Lo mismo ocurrió de nuevo en Bosnia y Herzegovina. Era una receta ideal para la guerra, y es, por su carácter, un clásico conflicto armado interétnico e interconfesional con todos los elementos de la Guerra Civil. En la que la clase obrera de una nacionalidad luchó contra la clase obrera de otra nacionalidad por los intereses de sus explotadores.
- ¿Cuál es su análisis de Kosovo: debe ser independiente, parte de Serbia o de Albania?
En el caso de Kosovo y Metohija se aplican también los principios que he expuesto en la respuesta anterior. Los serbios fueron simplemente los culpables "de turno" de todo lo relacionado con la ruptura de Yugoslavia. Cuando quisieron salir de Croacia, fueron culpables, cuando se opusieron a la salida de Bosnia y Herzegovina de Yugoslavia, fueron culpables, y cuando se opusieron a la secesión de Kosovo y Metohija, volvieron a ser culpables. Kosovo y Metohija fue la cuna del Estado y la cultura serbia. En el marco de Yugoslavia, pertenecía a las zonas subdesarrolladas por estatus y, como tal, era consumidor de fondos del fondo federal que la federación destinaba al desarrollo de las zonas subdesarrolladas, lo que contribuía al crecimiento de los estándares. Se construyeron instituciones educativas y de enseñanza superior, plantas industriales, instalaciones deportivas, culturales y sanitarias. A pesar de todo, hubo tensiones ocasionales, y los primeros disturbios graves comenzaron en los años 80, justo después de la muerte de Tito. La secesión de K y M es un proyecto estadounidense, no es una entidad estatal soberana, su establecimiento es contrario al derecho internacional y a la Resolución 1244 de la ONU. No es más que una continuación de la agresión criminal sin precedentes de 19 países de la OTAN dirigidos por Estados Unidos contra la República Federal de Yugoslavia en 1999. Al crear el protectorado de K y M, abrió la mayor base de la OTAN Bondsteel en esa parte de Europa, como un trampolín en la dirección de rodear a Rusia y China. Kosovo y Metohija forma parte de Serbia y debe seguir siendo así, con plena autonomía.
- ¿Existe una amenaza fascista en Croacia?
En el preámbulo de la Constitución de la República de Croacia se afirma que su soberanía se basa en las decisiones del Consejo Nacional Antifascista para la Liberación Nacional de Croacia ZAVNOH de 1943, contra la declaración del Estado Independiente de Croacia en 1941. En consecuencia, Croacia debería ser antifascista. Pero esa parte es muy poco conocida, se utiliza según sea necesario, principalmente para el uso externo. En la retórica interna cotidiana, la propia Croacia se creó como resultado de un conflicto armado, del que se habló anteriormente, y que esta guerra fue "también" antifascista. Aunque en ella se anularon todos los resultados conseguidos en la Guerra de Liberación Nacional NOB y la revolución. Se destruyeron entre 3.000 y 4.000 monumentos conmemorativos de los acontecimientos y de las víctimas de la guerra antifascista, y también se registró la aparición de signos, nombres y símbolos de la Ustasha.
No se puede decir que el gobierno croata sea abiertamente pro-fascista, trata de presentarse como centrista, sin embargo, es benevolente con los fenómenos que tienen un indudable trasfondo de fascismo en ellos, y están presentes en todas las partes de la sociedad, desde los deportes, y les permite decir lo que no debe. En este segmento, les falló el sistema educativo, que no educa lo suficiente a las jóvenes generaciones sobre los peligros del fascismo.
- ¿Cuál es su análisis del Estado croata?
Croacia es un pequeño país vasallo no soberano, que no toma sus propias decisiones, sino que aplica las directrices de sus amos, o espera a ver sus decisiones. Es miembro de la UE, que es un instrumento de los intereses estadounidenses y trabaja en detrimento de sus propios ciudadanos. Se unió a la criminal alianza de la OTAN, sin buscar la aprobación de los ciudadanos en un referéndum. Como parte de esto, se ha comprometido mucho con los grupos ya vulnerables, que huyen de sus propios países en busca de salvación y mejores condiciones de vida, donde los conflictos son alentados por América con sus aliados de la OTAN. Croacia se ve sacudida por numerosos escándalos casi semanalmente, en los que se revelan fraudes millonarios, que en casi el 100% de los casos están relacionados con algún funcionario del gobierno, pero por ello, la valoración del gobierno en las encuestas no baja ni un punto porcentual. Croacia es un país altamente corrupto, irremediablemente sobreendeudado, que está siendo abandonado en masa por personas y familias. Croacia vendió la mayor parte de las instalaciones comerciales y turísticas, la industria de transformación, casi toda la sustancia financiera, las telecomunicaciones. Su economía depende de la renta turística.
En la siguiente fase, venderán las tierras agrícolas y después será el turno del agua.
- ¿Tienen relaciones con otros partidos comunistas del mundo?
Sí, las tenemos, y bien establecidas. Hice mis primeros contactos con partidos extranjeros de carácter comunista y obrero incluso antes de la creación del PRS, y algunos de los contactos los trajo al partido el fundador y primer presidente Stipe Šuvar. Formamos parte de un gran grupo de partidos comunistas y obreros organizados en Solidnet. En función de las posibilidades, participamos en numerosas conferencias internacionales, congresos, celebraciones jubilares y similares. Nuestras Juventudes Socialistas cooperan en el marco de la Federación Mundial de la Juventud Democrática WFDY. Somos el único vínculo de Croacia con el Consejo Mundial de la Paz WPC, también somos el único vínculo con la Federación Mundial de Sindicatos Clasistas WFTU. Tenemos muchos años de fructífera cooperación con la Coordinación Nacional para Yugoslavia jugocoord de Italia. Como ya he dicho, desde hace 11 años participamos en la fundación de la Coordinación de Partidos Obreros y Comunistas del área yugoslava. Luego hay toda una serie de reuniones y consultas temáticas bilaterales y multilaterales.
- ¿Qué actividad práctica lleváis a cabo?
Soy uno de los fundadores del partido, durante muchos años fui miembro de la dirección del partido, miembro de la Presidencia y del Comité Central. De 2012 a 2016, fui presidente del partido. He sido el jefe del departamento de relaciones internacionales desde el principio.
Os agradezco la oportunidad que me habéis dado de expresar mis opiniones en vuestro boletín, lo que considero un reconocimiento también al PRS.
---
Información facilitada por el entrevistado
Me llamo Vladimir Kapuralin, soy ingeniero mecánico de profesión, jubilado. Fui miembro de la Unión de Comunistas de Yugoslavia SKJ desde 1967 hasta su transformación en una socialdemocracia oportunista. En ese momento, antes de la desintegración de Yugoslavia, me uní a la recién fundada Liga de Comunistas del Movimiento por Yugoslavia SK-PJ, donde continué la actividad política en un formato semilegal. Dado que, tras la contrarrevolución y la secesión, no era posible que ese partido funcionara legalmente en Croacia, buscamos la forma de fundar un nuevo partido sobre una base marxista. En ese camino, en 1996, fui uno de los doce iniciadores de la fundación del Nuevo Partido en Croacia, que sería legal y en el que los comunistas encontrarían su identidad política. El partido se fundó en 1997, y yo fui uno de sus fundadores.
---
Entrevista original (en Inglés).
[ORIGINAL INTERVIEW – IN ENGLISH]
- When and why did you found the Socialist Workers' Party of Croatia SRP
The Socialist Workers' Party was founded on October 25, 1997. Its first president was prof. Dr. Stipe Šuvar, a highly positioned cadre from the socialist period, who did not change his views and ideas. We founded it so that we could legally act from the position of the authentic anti-capitalist left.
- What is the situation of the communist movement in Croatia?
The situation of the communist idea and movement in Croatia is extremely unfavorable. The stigmatization of the idea of socialism has reached such proportions that an active public appearance on our program has even become dangerous for economic existence for its members. It is paradoxical that certain anti-fascist organizations have become anti-communist. About the transformation of some of the former members of League of communist SK in to social democrats it is not wort wasting words. I will conclude that in fact the SRP with its program and ideas is a disruptive factor on the retrograde political scene in Croatia. In sports language, we play a game on the opponent's field according to the rules of the opposing side. And in such conditions, without material resources, we managed to survive for a quarter of a century.
- What is your analysis of Yugoslavia, what were its successes and mistakes
If by Yugoslavia we mean the Socialist Federal Republic of Yugoslavia, then its successes could be chronologically presented in the following way: The first phase referred to the fulfillment of the obligations that the party took upon itself, in order to motivate the people to join the National Liberation Struggle NOB and the socialist revolution in 1941- 1945, during the Nazi occupation in the World War II. The land was distributed to landless peasants, with a determined land maximum. Ownership of means of production in industry, mining, transport, energy, agriculture and food industry was taken over by the state, and already in the first half of the 1950s, management was transferred to the workers according to the self-management model. It was the first such example in the world. From a pre-war rural, industrially underdeveloped country, Yugoslavia has taken major steps towards modernity, the basic goals of the Communist Party were systematically being realized at all levels, and profound structural changes were occurring in society. Illiteracy was rapidly being eradicated, hygiene, food and health standards were growing, the country was industrializing. Surplus value was no longer a profit that went into the pockets of capitalists, but an income from which founds were provided on the basis of solidarity, education, health, science, housing construction, culture...
In the 1960s, Yugoslavia was one of the fastest growing economies in the world. In shipbuilding, it was the second or third country in the world. In 10 years, from 1960 to 1970, purchasing power of citizens increased 100%. This was achieved in part by the use of foreign loans, but with full sovereignty, without the transfer of real estate and infrastructure to foreign ownership, which made it possible for Yugoslavia the construction of bridges, roads, dams on reservoir lakes, etc. in international tenders, in the Middle East, Africa, South America. On the international level, we implemented a peaceful coexistence policy and was one of the founders of the non-aligned movement, which brought together most of the countries in the world. Our views were respected, and our opinion was sought, we led an independent policy of full sovereignty. During its existence, it was the longest period of peace and prosperity in this region.
If we take into account that workers' self-management is a Conditio sine qua non in the process of labor liberation and human emancipation, then errors and shortcomings may be the result of the human factor. It was the same in Yugoslavia. With the passage of time, part of the party and leadership structures became bureaucratized, the League of Communists SK liberalized admission to membership and allowed non-selective access, which led to a quantitative growth of membership, at the expense of quality. The class-ideological identity of the party was weakening, while the national one was growing, which had an impact on the level of class consciousness and solidarity of the self-managing workers themselves. Of course, we must not ignore the influence of religious communities, especially on young people. The very fact that in the 90s, after the counter-revolution and secession, of the 298,000 members of the League of Communists of Croatia SKH, 97,000 of them switched to the Croatian Democratic Union HDZ, the umbrella party of the Croatian clerical fascist right, 46,000 remained in the reformed Social Democracy, the rest left the party, some became passive and some were looking for new ways of engagement, like us communists.
All these initial shortcomings, which are side effects of the introduction of new models, for which a certain period is needed for the process to stabilize, would not have led to the counter-revolution and secession in the 90s by themselves, if tectonic socio-political disturbances had not occurred in Europe due to the fall of the Berlin Wall and the collapse of the USSR.
- Was Croatia better off as part of Yugoslavia?
Absolutely. In an essential sense, Croatia was part of a self-governing socialist community and the workers were not prey to capitalist exploitation. There were no borders between the socialist republics and citizens circulated and communicated freely throughout the territory. It was also a part of a stronger entity, the common state... Out of the total population of Yugoslavia, which in 1991 reached a number of slightly above 23,500,000 inhabitants, the Croatian share consisted of about 4,750,000 inhabitants, which according to the last census of Croatia in 2021 fell to below 3,900,000 inhabitants with an unfavorable age structure. This is the result of the expulsion of 250,000 to 300,000 citizens of Serbian nationality, who lived in Croatia for centuries, then the mass departure of young people of fertile age abroad in search of work, which causes a drop in the birth rate.
In the existential domain, social and human rights enabled the majority of citizens to live a dignified life from the results of their work. As I already mentioned, education up to the highest level was available to everyone, this also applied to health insurance and housing. Workers were paid for overtime, shift work at a higher rate, once a year workers received a subsidy for vacation.
Companies from the continental part had workers' resorts on the sea, and those from the littoral part, inland on the mountains. There were children's resorts and recreation centers. Workers also had free legal protection in the event of a dispute with their own company. After the counter-revolution and secession in the 90s, many workers' rights were abolished, about 700,000 jobs were lost, because the republic's economy was mostly oriented towards inter-republic exchange, so that "overnight" more than half of the market was lost. A privatization was launched. In Croatia, the plan was for the future economy to be managed by 200 selected families. Foreign investors bought companies in order to use the infrastructure and eliminate competition for their identical production by shutting down production. Tens and even hundreds of thousands of workers did not get paid, from a few months to more than a year. They came to work to keep their working places.
- How did you experience the disintegration of Yugoslavia?
It was difficult, like for all those who did not open a bottle of champagne after its dissolution. But I didn't allow myself to be overcome by emotions and frustrations and block my cognitive intellect. I used my strength and energy looking for a way out and solutions to the problems.
-Is there a nostalgia for Yugoslavia?
Of course, anyone who is able to realistically perceive the situation, i.e. the consequences of the counter-revolution and secession, people feel a certain amount of nostalgia. Although I avoid using that term for myself, I say that I am a Yugoslav realist, aware of its advantages and disadvantages compared to the current political situation, which in all republics carries out the stigmatization of everything related to Yugoslavia and socialism. If Yugoslavia were hypothetically reassembled, it would be a capitalist state, a member of the criminal NATO alliance and an incompetent obedient American puppet part of the EU. Therefore, my belief is the struggle for socialism. When socialism is achieved, then people who live in a certain area and speak the same or similar languages will find solutions that suit them best.
- Does the party advocate the union of the former Yugoslav federal republics into a new Yugoslav state?
If such a hypothetical possibility arose, it goes without saying that we would accept it. However, to be completely clear, we have never stopped contacts and communication with our comrades from other republics. In Belgrade, in 2011, the coordination of communist and labor parties from the Yugoslav area was established. Each republic has a two-year term of presidency. Specifically, the next Coordination meeting will be held on October 9 this year in Bosnia and Herzegovina.
- What do you think of Josip Broz "Tito"?
Dozens of books, articles, debates, and scientific papers have been written about Josip Broz Tito in many world languages. Talking about significant historical figures who created events and projects, which make up part of the world history, including Josip Broz Tito, within the framework of one question is not enough, but I will mention the most basic ones. As a pre-war revolutionary, Tito managed to organizationally and ideologically stabilize the party, which had begun to be eroded by factional infighting. From 1937, under his leadership, the party was able to foresee upcoming events and prepare for them. He was a unique military leader in World War II under whose leadership the peoples of Yugoslavia self-organized and successfully led one of the largest, in fact the only serious internal resistance to Hitler and his helpers, whose armed forces by the end of the war reached the number of 800,000 fighters, trained to carry out frontal operations in addition to guerrilla operations. After the end of the war, the kingdom was abolished and a federal republic was established on the basis of a socialist economic and political system. Territories, which after World War I and during World War II were annexed by other states were returned. Self-management was introduced under his leadership.
Externally, with his energetic attitude, he managed to preserve state sovereignty. With four other world statesmen: Prime Minister of India Jawaharlal Nehru, President of Egypt Gamal Abdel Nasser, President of Ghana Kwame Nkrumah and President of Indonesia Sukarno, the Movement of Non-Aligned countries was founded in 1961 in Belgrade. Tito was a successful statesman, respected in international relations. The number of streets and squares that still bear his name in many cities around the world clearly speaks of the reputation he enjoyed in the world. While in Croatia, an imperialist vassal creation, things go the other way, in the capital, Zagreb his name was removed from one of the most important squares, the clerical-fascist retrograde right declares him a criminal, and the political elites avoid even mentioning his existence. Two details perhaps best speak of Tito's real greatness, the sincerely expressed sorrow of the Yugoslavs at the moment of his death, which could not be faked, and the presence of 218 delegations from 126 countries at his funeral, which makes it the greatest funeral of modern times.
- What about the self-managed socialism he practiced in Yugoslavia?
The role of self-managing socialism in Yugoslavia was the transfer of decision-making from the central state structures to the working place and place of residence. What frees work, the self-managing worker takes care of his own destiny and achieves complete democracy, economic, social and political. Achieving this goal requires a certain level of class consciousness, which has not been met. But this does not apply only to Yugoslavia. In general, we can say that the evolution of human consciousness did not follow the evolution of some other human skills. Today, it is even at a lower level than a hundred years ago. "New leftists" today, in order to avoid mentioning socialism, which is deeply stigmatized in civil society, use the euphemism "direct democracy", which is basically nothing else than "self-management“.
- Why did the Balkan War break out and how did you experience that war?
The Balkan war, or the wars on the Yugoslav territory in the 90s, arose as a result of the unequal principles of the international community, that is, a group of imperialist hegemons in the treatment of the Yugoslav peoples. In socialist Yugoslavia, the inter-ethnic relations of six constituent nations, three languages and three confessions were resolved in a satisfactory manner. The problems arise with its abolition, to put it simply, that what was allowed for some, was not allowed for others. When Croatian nationalists, dissatisfied with Yugoslavia, expressed their intention to leave it, they were "told" that they could do it. When the Serbs from Croatia, who have lived there for centuries and who made a huge contribution to the liberation of the country from the occupiers and their domestic servants during the National Liberation War NOB, were dissatisfied with the abolition of the status of constituent people, which in Croatia was 15% in the time of the accepting of the so-called Christmas Constitution, adopted on December 22, 1990, and justifiably worried about their safety, under the influence of the still-present memory of suffering during the National Liberation War and, with announcements of new right-wing and even revanchist phenomena in Croatian society, expressed their intention to leave such a Croatia, then they were "told", no you can't do it. The same thing happened again in Bosnia and Herzegovina. It was an ideal recipe for war, and it is, by its character, a classic inter-ethnic and inter-confessional armed conflict with all the elements of the Civil War. In which the working class of one nationality fought against the working class of another nationality for the interests of their exploiters.
- What is your analysis of Kosovo: should it be independent, part of Serbia or Albania?
In the case of Kosovo and Metohija, the principles that I stated in the previous answer also apply. The Serbs were simply the "on-call" culprits for everything related to the breakup of Yugoslavia. When they wanted to leave Croatia, they were guilty, when they opposed the exit of Bosnia and Herzegovina from Yugoslavia, they were guilty, and when they opposed the secession of Kosovo and Metohija, they were guilty again. Kosovo and Metohija was the cradle of Serbian statehood and culture. Within the framework of Yugoslavia, it belonged to underdeveloped areas by status and as such was a consumer of funds from the federal fund that the federation earmarked for the development of underdeveloped areas, which contributed to the growth of standards. Educational and higher education institutions, industrial plants, sports, cultural and health facilities were built. Despite everything, there were occasional tensions, and the first serious riots started in the 80s, right after Tito's death. The secession of K and M is an American project, it is not a sovereign state entity, its establishment is against international law and UN Resolution 1244. It is just a continuation of the unprecedented criminal aggression of 19 NATO countries led by America against the Federal Republic of Yugoslavia in 1999. By creating the K and M protectorate, it opened the largest NATO base Bondsteel in that part of Europe, as a springboard in the direction of encircling Russia and China. Kosovo and Metohija is part of Serbia and should remain as such, with full autonomy.
- Is there a fascist threat in Croatia?
It’s stated in the preamble of the Constitution of the Republic of Croatia that it’s sovereignty is based on the decisions of the National Anti-Fascist Council for the National Liberation of Croatia ZAVNOH from 1943, against the declaration of the Independent State of Croatia in 1941. Accordingly, Croatia should be anti-fascist. But that part is very little in known, it is used as needed, mainly for external use. In everyday internal rhetoric, Croatia itself was created as a result of an armed conflict, which was previously discussed and that this war was "also" anti-fascist. Although in it all the results achieved in the National Liberation War NOB and the revolution were annulled. Between 3,000 and 4,000 memorials to the events and victims of the anti-fascist war were destroyed, and the appearance of Ustasha signs, names and symbols was also recorded.
The Croatian government cannot be said to be openly pro-fascist, it tries to present itself as centrist, however, it is benevolent towards phenomena that have an unquestionable undertone of fascism in them, and are present in all parts of society, from sports onward, and allows them to they say what she shouldn't. In this segment, the education system failed them, which does not educate the young generation enough about the dangers of fascism.
- What is your analysis of the Croatian state?
Croatia is a non-sovereign small vassal country, which does not make its own decisions but implements the directives of its masters, or waits to see their decisions. It is a member of the EU, which is an instrument of American interests and works to the detriment of its own citizens. It joined the criminal NATO alliance, without seeking the approval of the citizens in a referendum. As part of this, it has committed a lot towards already vulnerable groups, who flee their own countries in search of salvation and better living conditions, where conflicts are encouraged by America with its NATO allies. Croatia is rocked by numerous scandals almost on a weekly basis, in which frauds worth millions are revealed, which in almost 100% of cases are connected to some government official, but because of this, the rating of the government in the polls does not drop by a single percentage point. Croatia is a highly corrupt, hopelessly over-indebted country, which is being abandoned en masse by individuals and families. Croatia sold off most of the commercial and tourist facilities, process industry, almost all financial substance, telecommunications. Its economy depends on tourist rent.
In the next phase, they will sell off the agricultural land and after that it is the turn of the water.
- Do you have relations with other communist parties in the world?
Yes we have, and well-established ones. I made my first contacts with foreign parties of a communist and labor character even before the establishment of the SRP, and some of the contacts were brought to the party by the founder and first president Stipe Šuvar. We are part of a large group of communist and labor parties organized within Solidnet. Depending on the possibility, we participate in numerous international conferences, congresses, jubilee celebrations and the like. Our Young Socialists cooperate within the framework of the World Federation of Democratic Youth WFDY. We are the only link from Croatia and the World Peace Council WPC, we are also the only link with the World Federation of Class-Oriented Trade Unions WFTU. We have many years of fruitful cooperation with the National Coordination for Yugoslavia jugocoord from Italy. As I have already stated, for 11 years we have been participating in the founding of the Coordination of Workers' and Communist Parties from the Yugoslav area. Then there is a whole series of bilateral and multilateral thematic meetings and consultations.
- What practical activity do you carry out?
I am one of the founders of the party, for many years I was a member of the party's leadership, a member of the Presidency and the Central Committee. From 2012 to 2016, I was the president of the party. I have been the head of the international relations department since the very beginning.
I thank you for the opportunity you gave me to express my views in your newsletter, which I consider a recognition of SRP also.
