Tekst objavljen u novom broju (br.13 od 25.5.2018.) od KOMUNIST-a, časopisa od društva "Komunisti Srbije" (KS)

KO SMO

ITALIJANSKA KOORDINACIJA ZA JUGOSLAVIJU (skraćeno „JUGOCOORD“ ili „CNJ“) je društveno korisno neprofitno udruženje, zvanično registrovano 2007. godine, ali “naslednik” je i grupa i inicijativa iz devedesetih godina prošlog veka. Prema Statutu, udruženje

formiraju italijanski i strani državljani koji se na različite načine i po različitim osnovama bave jugoslovenskim problematikama, vezanim to jest za geografski, kulturni i politički prostor rasparčane Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Jugocoord se zasniva upravo na vrednostima na kojima je bilo zasnovano pola veka mirnog života i razvoja Jugoslavije, protiv svake secesije i protiv bilo kakvog nacionalističkog ili etnicističkog kontrasta, počev od Narodnooslobodilačke borbe, u kojoj je zajedno sa ostalima učestvovalo i na hiljade Italijana. Nastojimo da našim aktivnostima damo učinak u popravljanju duboke istorijske i kulturne nepravde i ogromne dezinformacije o jugoslovenskim zbivanjima, kao i o događajima sa naše istočne granice: takvo dugogodišnje nasledstvo je u Italiji posledica nacionalizma koji je sledio ujedinjenje zemlje, kolonijalnih aneksija i fašizma, hladnog rata, rasparčavanja SFRJ. U tom kontekstu osećamo da delujemo u duhu zajedničke borbe jugoslovenskih i italijanskih partizana protiv nacifašizma.

Osnovano u toku talasa protesta protiv rata koji se vodio protiv Jugoslavije, Udruženje se u okviru antimilitarističkog pokreta i italijanske antikapitalističke levice uvek zalagalo za održavanje pažnje na ove tematike. U tom cilju Jugocoord podržava sve važnija događanja i kampanje protiv rata, imperijalizma, rasizma i neofašizma, učestvujući na demonstracijama, mitinzima, festivalima. Antifašistički stav Jugocoord-a ne odnosi se samo na prošlost, već i na aktuelno oživljavanje fašizma u Evropi, pa čak i u okviru levice – odatle i stvaranje dosijea i konferencije “Lažni prijatelji” (2013), gde se razmatra problem infiltracije nacionalističke desnice i fašista u antiimperijalističke borbe. U vreme kada se nekim problemima niko nije bavio, često je usamljeni glas udruženja skretao pažnju na pitanja koja su tek kasnije ulazila u javne rasprave, ili su bar postajala teme najobaveštenijih komentatora. Neka od njih su: mehanizmi strateškog dezinformisanja (“fake news”); odgovornosti Zapada u eskalaciji radikalnog islamizma (i sumnje u dinamike 11. septembra); distorzije i zloupotrebe “međunarodnog legaliteta”; italijanska propaganda o “fojbama” (jame) i “egzodusu” (iseljavanje Italijana sa jugoslovenskih teritorija posle II svetskog rata); instrumentalizovanje nacionalnih pitanja i mikro-nacionalizmi; nemačka dominacija i protivnarodno i revanšističko osnivanje Evropske unije; neokolonijalni karatker novih malih “republika” nastalih nakon kolapsa socijalističkih država; antislavističke predrasude, dominantne na svim nivoima naše kulturne i političke stvarnosti, uključujući i akademske krugove.

ŠTA SMO URADILI

Koordinacija je uvek posvećivala mnogo pažnje i energije kontra-informacijama o svim pomenutim pitanjima. Osnovala je radio programe (emisija “Jugoslavenski glas” na radio-stanici Radio Città aperta postoji već 25 godina), newsletter (“Jugoinfo”) i internet sajt (https://www.cnj.it/), već veoma bogat dokumentacijom, sa stranicama posvećenim NATO bombardovanju 1999. godine, međunarodnom i internacionalističkom karakteru Pokreta otpora, jugoslovenskim partizanima u italijanskom Pokretu otpora, slučaju Milošević i “ad hoc” sudu u Hagu... Jugocoord-a se osim Balkanom bavi i drugim, širim međunarodnim i nacionalnim scenarijima, kao i socijalnim pitanjima uopšte: na primer, nakon izbijanja krize u Ukrajini/Donbasu, udruženje učestvuje u sakupljanju i objavljivanju informacija, promoviše javne inicijative i učestvuje u njima; tokom godina odazvalo se apelima i mobilisalo se u aktivnostima vezanim za palestinsko pitanje; učestvovalo je u demonstracijama i izrazilo pozicije, putem javnih saopštenja i interpelacija institucija, u vezi sa situacijom romskih izbeglica u Italiji.

Teško je ukratko nabrojati sve inicijative i dostignute rezultate Jugocoord-a. Prva značajna javna inicijativa naše Koordinacije održana je u Torinu 4. maja 2002: premijerna italijanska prezentacija dokumentarnog filma BBC-a “Fašistički legat”, o zločinima kolonijalizma i italijanskog fašizma, originalno titlovanog za tu priliku. Da bi se ​​suprotstavila eskalaciji istorijskog revizionizma na temu italijanske odgovornosti u Drugom svetskom ratu, a naročito po pitanjima koja se odnose na tzv. Istočnu italijansku granicu, Koordinacija je takođe promovisala ili ko-promovisala više debata i konferencija (npr. u gradu Sesto San Đovani [Sesto S. Giovanni], kraj Milana, 2008. godine i, nedavno, “Dan sećanja, bilans” u Torinu, 2018); doprinela je objavljivanju raznih akata i drugih tekstova, konstituisanju komiteta i inicijativa u cilju kontra-informisanja – značajan je sajt www.diecifebbraio.info (10. februara obeležava se „Dan sećanja”), kao i postavljanju izložbe “Glava za zub. Fašistički zločini u Jugoslaviji 1941-1945”. Kao posledica bavljenja ovim temama, udruženje Jugocoord često se nalazilo u centru polemika, sporova i pravnih postupaka.

Interesovanje za istorijska pitanja i borbu protiv fašizma ogleda se i u događanjima prevashodno kulturnog, filmskog i pozorišnog karaktera u sopstvenoj proizvodnji, kao što su: dokumentarni film o liku Radeta Končara; pozorišni komad “Drug Gojko” (napisao i glumi Pietro Benedeti [Benedetti]), fokusiran na figuru Nela Marinjolija (Nello Marignoli), italijanskog partizana učesnika u jugoslovenskom Pokretu otpora; predstava “Jasenovac, beseda tišine” (autora i glumca Dina Parote); susreti i prikazivanje filmova poznatih reditelja (npr. Lordan Zafranović). Sa istarsko-srpskim rediteljem Nikolom Lorencinom bavili smo se italijanskim dobrovoljcima – garibaldincima – u Srbiji i, generalno, o bratskoj vezi renesansnih pokreta u Srbiji/Jugoslaviji i Italiji: prošle godine promovisali smo četiri javne inicijative na ovu temu u različitim gradovima, a u pripremi su i nove slične incijative.

Što se tiče kontra-informisanja o jugoslovenskim ratovima, koje je u temeljima našeg postojanja, organizovali smo više konferencija, od kojih su najvažnije “Prolazeći i dalje kroz Jugoslaviju...” (Trst 2002) i Međunarodni susret “TARGET” u Vićenci 2009, na desetogodišnjicu NATO bombardovanja Savezne Republike Jugoslavije. Učestvovali smo i u prevođenju, uređivanju i objavljivanju knjiga kao što su: “Ratne laži ” (J. Elzeser), “Koridor. Putovanje kroz Jugoslaviju u ratu” (J.T.M. Viskonti), “U odbranu Jugoslavije” (S. Milošević), “Ljudi i neljudi” (G. Jelisić). Pored kontra-informativnih kampanja, podržali smo u više navrata i konkretnu materijalnu solidarnost sa žrtvama imperijalističkog i bratoubilačkog rata i, s obzirom na to da u Italiji postoji mnoštvo udruženja posvećenih ovom cilju, Jugocoord je često popularisao i promovisao njihove inicijative, a u više slučajeva je izdvojio i sopstvena sredstva za neke od projekata, kao na primer: međunarodno „usvajanje na daljinu” dece radnika – žrtava bombardovanja, stvaranje arteških bunara za snabdevanje vodom na Kosmetu, funkcionalna podrška udruženju “Međunarodna radnička solidarnost” (UMRS) iz Kragujevca, sakupljanje pomoći za poplavljeno stanovništvo. Već pre nekoliko godina Jugocoord je preuzeo na sebe inicijative gostoprimstva i kulturno-obrazovne razmene sa decom, mladima i školama sa Kosova i sa područja Kraljeva, “Most za ... Sutra!” i “Na more con Amore” („Na more s ljubavlju”).

U cilju odbrane istorijskog sećanja i vrednosti partizanskog internacionalizma, već 7-8. maja 2005. godine Jugocoord je u Rimu organizovao međunarodni skup “Partizani!”, na 60-godišnjicu Oslobođenja od nacifašizma. Članovi našeg udruženja su među protagonistima projekta ponovnog otkrivanja sudbina jugoslovenskih partizana u Apeninima, na osnovu koga je zatim objavljena i knjiga “Jugoslovenski partizani u italijanskom Pokretu otpora” (Odradek, Rim, 2011), u čijoj je promociji Jugocoord imao ključnu ulogu. Ova tema se sve više produbljuje i razvija, što pokazuje i organizacija – 2017. godine u Bolonji – konferencije o prisustvu jugoslovenskih i sovjetskih partizana u našem Pokretu otpora, kao i nabavljanje retkih materijala o ovim pitanjima za naš Dokumentacioni centar.

ŠTA RADIMO

Postojanje ovog centra moguće je zahvaljujući značajnom nasledstvu koje nam je testamentom ostavio drug Đuzepe Tore (Giuseppe Torre), preminuo 2014. godine. Kupili smo i opremili sedište udruženja u Bolonji, pod nazivom Dokumentacioni centar „Đuzepe Tore”, u kome su opremljeni Biblioteka i Arhiv i gde organizujemo kulturne i obrazovne aktivnosti za članove. U specijalističkoj biblioteci mesto su našle mnoge knjige koje više nisu u katalozima izdavača ili su iz drugih razloga nedostupne u Italiji: dela o odnosima između zemalja sa dve obale Jadranskog mora, o partizanskom internacionalizmu, kulturi i istoriji naroda Balkana, o socijalističkim zemljama, a posebno o SFR Jugoslaviji. U Arhivu se čuvaju i lični dokumentarni fond našeg prijatelja, druga Dragutina “Draga” Ivanovića, crnogorskog partizana interniranog u mestu Kolfiorito (Colfiorito) i borca u italijanskom Pokretu otpora, materijali književnika Marka Aurelija Rivelija, poznate umetnice Milene Čubraković i naših članova.

Arhiv je na raspolaganju za smeštaj dokumentarnih fondova nekadašnjih boraca, naučnika, istraživača i aktivista koji žele da ih ustupe nama, kako bi se sprečilo, kao što se prečesto događa, da se zagube ili “sahrane” u ustanovama koje nisu stvarno zainteresovane za to da priče i sećanja militantnog internacionalizma budu adekvatno vrednovane.

Zahvaljujući legatu „Tore” započeli smo i druge važne kampanje.

• Jedna od njih zove se “Mreža sećanja i prijateljstva Centralnih Apenina” i ima za cilj obnavljanje kulturne i/ili istorijske baštine nekih od opština centralne Italije pogođenih nedavnim zemljotresima. Posebno bismo želeli da zaštitimo sećanja na prisustvo jugoslovenskih antifašista iz godina 1941-44. Projekat trenutno pokriva sledeće četiri opštine:

– Vale Kastelana (Valle Castellana), u pokrajini Abruco (Abruzzo), u kojoj se sakrivao i borio već pomenuti drug Drago Ivanović;

– Akuasanta Terme (Acquasanta Terme), u pokrajini Marke (Marche), gde se nalazi Međunarodno partizansko groblje naselja Poca (Pozza), Umito i Pito, gde su sahranjene žrtve masakra od 11. marta 1944. godine, uključujući i 15 jugoslovenskih antifašista;

– Monte Kavalo (Cavallo), Marke, gde smo “otkrili” Isposnicu Romita (Eremo della Romita) i želeli bismo da doprinesemo njenom obnavljanju i valorizaciji. Na ovom mestu se 20-21. maja 1944. odigrao nacifašistički napad na tamo okupiljene partizane (četvorica ubijenih, od kojih jedan Jugosloven);

– Folinjo (Foligno), u Umbriji, gde smo Opštini predložili postavljanje spomen ploče na mestu nekadašnjeg koncentracionog logora “Kazermete” (Casermette) u Kolfioritu (Colfiorito), odakle je izbegla većina antifašista koji su zatim postali protagonisti Pokreta otpora u pokrajinama Marke i Abruco. U cilju promocije ovog predloga planirali smo jednu konferenciju sa pozorišnom predstavom na samom mestu bivšeg koncentracionog logora, koja će biti održana tačno na 75-godišnjicu bekstva iz logora, tj. 22. septembra 2018. godine.

Kampanja „Mreža sećanja i prijateljstva Centralnih Apenina” bi potencijalno mogla da uključi i mnogo veći broj lokaliteta na ovom širokom području pogođenom zemljotresima 2016-2017. godine, imajući u vidu ogromnu geografsku površinu na kojoj su se odigrali ponovno otkriveni događaji opisani u knjizi “Jugoslovenski partizani u italijanskom Pokretu otpora”.

• Već u prošlosti Jugocoord se trudio da olakša objavljivanje dragocenih bisera jugoslovenske književnosti u Italiji, kao što je delo “Tebi, moja Dolores” Saše Božović (prevod Đakoma Skotija [Giacomo Scotti], Odradek, Rim 2008). Trenutno, jedna od naših kampanja ima za cilj pokretanje biblioteke pod naslovom „OrientaMenti” (“Smernice”, ili “Orijentisanje umova”, igra reči, prim. prev.) u okviru kataloga jednog italijansko-nemačkog izdavačkog preduzeća. Prva publikacija (već u štampi) ima za temu kulturno – istorijsko i umetničko – blago srednjovekovne Srbije: radi se o divulgativnom tekstu stručnjaka Roze D’Amiko (Rosa D'Amico), istoričara umetnosti i člana našeg Naučno-umetničkog komiteta. U planu je da koristimo ovu biblioteku za objavljivanje tekstova raznih vrsta i na različite teme, koje ćemo pisati, uređivati ili jednostavno “sponzorisati”.

• Naša Koordinacija je tokom godina razvila radikalnu kritiku “ad hoc tribunala” u Hagu, a testament Tore izričito zahteva da se ova tendencija nastavi. Zbog toga smo u saradnji sa udruženjem Sloboda iz Beograda pokrenuli konkurs za dve nagrade koje će se dodeljivati neobjavljenim esejima/stručnim radovima koji kritički analiziraju aktivnost ovog suda.

• Jugocoord je zauzeo stav i na temu lingvističkog pitanja o srpskohrvatskom jeziku dokumentima, konferencijama i zauzimanjem javnih stavova, koristeći savete stručnjaka, kao što je slavista Ljiljana Banjanin. Udruženje je nedavno započelo kurseve srpskohrvatskog jezika u Torinu, što nameravamo da ponovimo i u drugim gradovima.

• Najzad, uspeli smo da nastavimo i sa donacijama u cilju podrške jugoslavističkih organizacija i radnika u bivšim federativnim republikama, uključujući tu i “Komuniste Srbije”: čast nam je što smo započeli jednu ovako važnu saradnju.

NAČIN PRISTUPANJA UDRUŽENJU

Kao zvanično priznato neprofitno društveno korisno udruženje, svake godine dobijamo od države jedan mali iznos koji se računa na osnovu procenta broja građana koji odluče da nas izaberu za korisnike “5 promila” (obavezni godišnji doprinos u društveno korisne svrhe) u svojim poreskim prijavama prihoda. Međutim, sigurno je da su nam za realizaciju mnogih projekata potrebni i drugi resursi, jer nasledstvo koje nam je ostavio Đuzepe Tore pre ili kasnije neće biti dovoljno. Zato je sa ekonomskog stanovišta i dalje od osnovne važnosti doprinos građana koji se lično pridružuju našem udruženju.

Članstvo u Udruženju je individualno. Mogu da mu pristupe svi koji dele ciljeve Udruženja i daju svoj doprinos za postizanje istih putem svoje lične i dobrovoljne aktivnosti.

Da bi se postalo punopravni član neprofitnog udruženja Jugocoord, neophodno je da se:

– bude predstavljen od strane drugog člana;

– slaže sa sadržajem njegovog Statuta;

– doprinosi uplatom godišnje članarine u iznosu od najmanje 15 evra;

– popuni, potpiše i preda Obrazac za primanje u članstvo.

Postoji takođe i članstvo kao simpatizer. Za razliku od punopravnog člana, simpatizera ne mora da predstavi drugi član, ali on nema pravo glasa niti može da bude izabran na funkcije udruženja. Može da učestvuje na Skupštinama članova udruženja samo kao posmatrač.